Μιὰ σημαντικὴ διαφορὰ ἀνάμεσα στοὺς ὑποστηρικτὲς τῆς ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ στοὺς ‘ἀνθενωτικούς’, εἶναι ἡ σχέση τους μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία. Οἱ φιλενωτικοὶ φαίνονται νὰ ἀνησυχοῦν κυρίως γιὰ τὴν εὐρωπαϊκὴ ταυτότητα, τὸν σχετικισμό, τὴν ἐμπορευματοποίηση, κλπ, ὑποτιμῶντας τὶς διαφορὲς ἀνάμεσα στὶς ἴδιες τὶς Ἐκκλησίες, ὥστε διὰ τῆς ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν νὰ ἐνισχυθεῖ ἡ ἑλληνορωμαϊκὴ καὶ χριστιανικὴ ταυτότητα τῆς Εὐρώπης. Οἱ ἀνθενωτικοὶ συμφωνοῦν στὴν ἐκτίμηση τῆς εὐρωπαϊκῆς κατάστασης, ἀλλὰ ἐπισημαίνοντας ὅτι οἱ ἴδιες οἱ δυτικὲς Ἐκκλησίες εὐθύνονται στὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο βαθμὸ γιὰ τὴν κατάσταση αὐτή, ὁπότε διὰ τῆς ἑνώσεως μὲ τὴν Ὀρθοδοξία ἡ Εὐρώπη δὲν θὰ κέρδιζε, ἐφόσον ἡ ἕνωση θὰ ὑπονόμευε ἰδιαιτερότητες τῶν Ἐκκλησιῶν ἄκρως πολύτιμες γιὰ τὴν αὐτογνωσία ὅλων.
Καταλαβαίνω δύο προϋποθέσεις, στὶς ὁποῖες ἂν ὑπάρχει διαφωνία, ἡ συζήτηση δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει νόημα. Ἡ πρώτη εἶναι ὅτι στὴν Ἑλλάδα, στὴ Ρωσία καὶ λίγο ἢ πολὺ σὲ ὅλη τὴν Ὀρθοδοξία, ἡ ‘ἀνθενωτικὴ’ μερίδα εἶναι τὸ ἴδιο ἂν ὄχι περισσότερο μεγάλη ἀπὸ τὴν ‘φιλενωτική’, στὸ γενικὸ αἴσθημα τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ στὰ κείμενα τῶν ἐπιφανέστερων κληρικῶν καὶ λαϊκῶν ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων. Ἡ δεύτερη προϋπόθεση εἶναι ὅτι στὴν Ἑλλάδα καὶ λίγο ἢ πολὺ σὲ ὁλόκληρη τὴν Ὀρθοδοξία, οἱ κοινωνίες σὲ μεγάλο βαθμὸ (στὴν Ἑλλάδα ἂς ποῦμε κατὰ τὸ ἥμισυ) ἔχουν πάρει ἀπόσταση ἀπὸ τὴν θρησκεία, δηλαδὴ ἔχουν ἀφομοιωθεῖ στὴν εὐρωπαϊκὴ κατάσταση καὶ κρατοῦν ἀπέναντι στὴν Ἐκκλησία μία στάση ποὺ ἀρχίζει ἀπὸ τὸ χλιαρὸ ἐνδιαφέρον καὶ φθάνει ὣς τὴν ἀδιαφορία ἢ καὶ τὴν ἐχθρότητα.
Πρβλ.: Ορθοδοξία, Καθολικισμός,
Ευρώπη - Ερωτήσεις και Απαντήσεις *
Ἡ
ἕνωση τῆς Ὀρθοδοξίας μὲ τὸν παπικὸ κλῆρο θὰ καταστρέψει τὴ χριστιανοσύνη ὁλότελα
*
Η ένωση των Εκκλησιών είναι ο καλύτερος τρόπος εξουδετερώσεως του Χριστιανισμού
*
Λάθη των Ορθοδόξων σήμερα *
Διάλογοι χωρίς λόγο * Ἡ ἀρρώστια τοῦ Παπισμοῦ
