Ἡ ἀνθρώπινη κατάσταση - vita activa (μτφρ. Στ. Ροζάνης, Γερ. Λυκιαρδόπουλος, Ἀθήνα 1986, ἀποσπάσματα ἀπὸ τὶς σελ. 381-390)
Ἡ ἀμφιβολία [τοῦ νεώτερου δυτικοῦ πολιτισμοῦ] γιὰ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, ἡ ἰδέα ἑνὸς Dieu trompeur, προέκυψε ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἐμπειρία τῆς πλάνης, ἡ ὁποία ἐνυπάρχει στὴν ἀποδοχὴ τῆς νέας κοσμοαντίληψης καὶ τῆς ὁποίας ἡ βαρύτητα ἔγκειται στὴν ἀθεράπευτη ἐπαναληπτικότητά της, διότι καμμιὰ γνώση σχετικὰ μὲ τὴν ἡλιοκεντρικὴ φύση τοῦ πλανητικοῦ μας συστήματος δὲν μπορεῖ νὰ μεταβάλει τὸ γεγονὸς πὼς καθημερινὰ βλέπουμε τὸν ἥλιο νὰ στρέφεται γύρω ἀπ' τὴν γῆ ἀνατέλλοντας καὶ δύοντας στὴν προκαθορισμένη του θέση. Μόνο τώρα, ποὺ φάνηκε ὡσὰν ὁ ἄνθρωπος, ἂν δὲν εἶχε βρεθεῖ συμπτωματικὰ τὸ τηλεσκόπιο, θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει ἀπατηθεῖ γιὰ πάντα, ἔγιναν πράγματι τελείως ἀνεξιχνίαστες οἱ βουλὲς τοῦ Θεοῦ· ὅσο περισσότερα μαθαίνει ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὸ σύμπαν, τόσο λιγότερο καταλαβαίνει τὶς προθέσεις καὶ τοὺς σκοποὺς γιὰ τοὺς ὁποίους ἔπρεπε νὰ δημιουργηθεῖ.
Ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ τῶν θεοδικιῶν, κατὰ συνέπεια, εἶναι μόνο καὶ μόνο ἡ ἰδιότητα ἑνὸς deus ex machina· ἡ ἀκατανόητη ἀγαθότητα εἶναι τελικὰ τὸ μόνο ποὺ διασώζει τὴν πραγματικότητα στὴν φιλοσοφία τοῦ Descartes (τὴν συνύπαρξη νόησης καὶ ἔκτασης, res cogitans καὶ res extensa), ὅπως διασώζει τὴν προδιατεταγμένη ἁρμονία μεταξὺ ἀνθρώπου καὶ κόσμου στὴν φιλοσοφία τοῦ Leibniz.
Πρβλ.: Το βιο-μηχανικό πρόταγμα * Ντυμόν, Προτεσταντισμός και ατομικισμός * Μάμφορντ, Μηχανοποίηση τῶν ἐπιστημῶν * Ντυμόν, Ἐργαλειοποίηση τῆς γνώσης * Καστοριάδης, Ἔγκλειστοι τοῦ ἐπιστημονικοῦ σπηλαίου...
