Τ. Σ. Ἔλιοτ, Ἡ παιδεία ἔχει γίνει μιὰ ἀφαίρεση
Θὰ ἦταν ἀνακριβὲς νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ ἕνα μέλος μιᾶς πρωτόγονης κοινωνίας, ἢ γιὰ ἕναν ἔμπειρο ἀγρότη μιᾶς ὁποιασδήποτε ἐποχῆς, ὅτι ἦσαν ἡμιμαθεῖς ἢ κάτι λιγότερο ἀπὸ ἡμιμαθεῖς ἢ ὅτι ἡ μόρφωσή τους ἦταν ἑνὸς ὁποιουδήποτε ἄλλου κατώτερου ἐπιπέδου. Ἡ παιδεία μὲ τὴ σύγχρονη ἔννοια ἐξυπονοεῖ μιὰ κοινωνία στὸ στάδιο τῆς ἀποσύνθεσης, ὅπου καὶ ἔχουμε φθάσει στὸ σημεῖο νὰ θεωροῦμε ὡς δεδομένο ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρχει ἕνα κριτήριο μόρφωσης, ἀνάλογα μὲ τὸ ὁποῖο ὁ καθένας εἶναι ἁπλῶς περισσότερο ἢ λιγότερο μορφωμένος. Ἐξοῦ καὶ ἡ παιδεία ἔχει γίνει μιὰ ἀφαίρεση...
*
Ἴσαμ' ἕνα σημεῖο, ἡ θυσία ὁρισμένων δυνατοτήτων γιὰ νὰ πραγματοποιηθοῦν ἄλλες, εἶναι ἕνας ὅρος τῆς καλλιτεχνικῆς δημιουργίας, ὅπως καὶ τῆς ζωῆς γενικά. Στὴ ζωή, ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀρνιέται νὰ θυσιάσει ὁτιδήποτε γιὰ νὰ κερδίσει κάτι ἄλλο, καταλήγει σὲ μετριότητα ἢ ἀποτυχία· μόλο πού, ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, ὑπάρχει ὁ εἰδικός, πού 'χει θυσιάσει πάρα πολλὰ γιὰ πάρα πολὺ λίγα, ἢ ποὺ εἶναι ἀπὸ τὴ φύση του ὁ τέλειος εἰδικὸς ὥστε δὲν ἔχει τίποτα νὰ θυσιάσει.
Πρβλ.:
