Ἡ ἀποβολὴ τῶν θρησκευτικῶν ἀπὸ τὰ σχολεῖα εἶναι σύμπτωμα πολυπολιτισμικότητας;

Μπορεῖ νὰ εἶναι ἢ νὰ μήν εἶναι. Ἂν τὴν ἐπιδιώκει ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία, γιὰ τοὺς σωστοὺς λόγους καὶ μὲ τοὺς σωστοὺς τρόπους, τότε δὲν εἶναι σύμπτωμα πολυπολιτισμικότητας, ἀλλὰ ἀπόδειξη μετάνοιας, γιατὶ ἡ μετατροπὴ τῆς θεολογικῆς διδαχῆς σὲ σχολικὴ ρουτίνα δὲν ἀποτελεῖ προσωπικὸ ἀλλὰ μηχανικὸ χῶρο καὶ ἄρα δὲν ἀντιμάχεται τὴν πολυπολιτισμικότητα ἀλλὰ συμβάλλει στὶς προϋποθέσεις της. Κάθε θεσμός, καλὸς ἢ κακός, γιὰ νὰ μή καλλιεργεῖ ἀπάτη χρειάζεται νὰ παρέχει αὐτὸ ποὺ ὑπόσχεται, τὸ δικαστήριο τὴν ἀπονομὴ τῆς (ὅποιας) δικαιοσύνης, ἡ κλινικὴ (ἐκείνη ἢ τὴν ἄλλη) θεραπεία, τὸ σχολεῖο τὴν (ὅποια) ἐκπαίδευση, καὶ ὅταν δὲν τὸ κάνει νὰ εἶναι ὁρατὸ καὶ κατανοητὸ ὅτι δὲν τὸ κάνει, δηλαδὴ νὰ μὴν ἐξαλλοιώνει τὶς ἔννοιες. Ἂν ἡ πίστη δὲν μεταδίδεται μὲ σειρὰ μαθημάτων, βαθμολογήσεις καὶ ἀπονομὴ ἀπολυτηρίου, τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν ὑπόσχεται κάτι ποὺ δὲν παρέχει καὶ τὸ ὀνομάζει μὲ ὄνομα ποὺ δὲν τοῦ ἀνήκει. Ἂν δὲν ὑπόσχεται πίστη ἀλλὰ μόνο μιὰ ἐνημέρωση, παρέχει κάτι ποὺ δὲν θέλει ἡ Ἐκκλησία. Ὅταν γνωρίζω ὅτι τὸ σχολεῖο δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ δίνει κατὰ κανόνα ἄκαιρη, μαζικὴ καὶ ἐπιφανειακὴ γνωριμία μὲ ὅ,τι πιὸ ἱερὸ ὑπάρχει στὴ ζωή, ἢ μᾶλλον μὲ τὴν ἴδια τὴ ζωή, τὴν ὁποία λοιπὸν μειώνει καὶ εὐτελίζει, ἀκόμη καὶ ἂν δὲν εἶχα ἄλλους τρόπους νὰ διδάσκω τὸ παιδί μου, θὰ προτιμοῦσα ἁπλῶς νὰ προσεύχομαι γι’ αὐτό, παρὰ νὰ τὸ παραδώσω στὸ σχολεῖο. Ὅπως δὲν τοποθετοῦμε ἀγάλματα τοῦ Χριστοῦ στὶς πλατεῖες, ἔτσι δὲν ἔχουμε θρησκευτικὰ στὰ σχολεῖα. Ὁ σχολικὸς χῶρος δὲν εἶναι λιγώτερο πολυπολιτισμικὸς ὅταν ἐκεῖ διδάσκεται ἡ θρησκεία, οὔτε ὅταν διδάσκεται μόνο μία θρησκεία ἀντὶ ὅλων. Ὁ σχολικὸς χῶρος εἶναι προσωπικὸς στὸν βαθμὸ ποὺ ὁ δάσκαλος -ὁ μαθηματικός, ὁ φυσικός, ὁ ὅποιος δάσκαλος- γνωρίζει προσωπικὰ καὶ ἀγαπάει τὸν μαθητή του, στὸν βαθμὸ ποὺ τὸ σχολικὸ πρόγραμμα περιέχει αὐτὰ ποὺ σπουδάζονται καὶ ὄχι αὐτὰ ποὺ οὔτε σπουδάζονται οὔτε βαθμολογοῦνται, δηλαδὴ δὲν ἐμπαίζει τοὺς μαθητές, καὶ στὸν βαθμὸ ποὺ ἡ ὅλη κοινωνία εἶναι κοινωνία πραγματικὴ καὶ ὄχι μηχανοδουλικὴ καὶ ἐπιβιοσυμβιωτική. ‘Κοινωνίες’ ἀπρόσωπες μετασχηματίζονται μηχανικά, καὶ βλέπουν στὴ σχολικὴ πειθαρχία τὸν ὕψιστο μηχανισμὸ τῆς αὐτοδημιουργίας τους. Ἡ Ἐκκλησία μυεῖ τὴν κοινωνία στὴν προσωπική της ζωή, μέσα ἀπὸ τὴν μύηση αὐτὴ ἀναμένοντας σὲ ἀόριστο χρόνο τὴν ὅποια διαμόρφωση τοῦ σχολικοῦ καὶ κάθε ἄλλου κοινωνικοῦ θεσμοῦ ἀπὸ τὴν κοινωνία.  

         Πρβλ. Ἡ δύσκολη καὶ πραγματικὴ ἀρχὴ τῆς ἐπαφῆς  * Σμέμαν, Η ζωή του κόσμου (ο χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία)  * Η παπική αρρώστια κι εμείς : κείμενα Μεταλληνού, Καψάνη, Παΐσιου, Ζήση, Ρωμανίδη, Βλάχου, Αποστολόπουλου, Σμέμαν, Κόντογλου, Καλόμοιρου, Ράνσιμαν, Παπικά ντοκουμέντα