url : https://www.ellopos.gr/papaioannou.asp
Την ίδια εποχή, ξεκινώντας από τελείως αντίθετες απόψεις αλλά διαπνεόμενος από την ίδια θέληση να διατηρηθεί η υποτιθέμενη αναγκαιότητα ως μοναδικό θεμέλιο του καλού και του δίκαιου, ο Σπένγκλερ κατέληγε σε εντελώς ταυτόσημα ηθικά συμπεράσματα. «Μέχρι σήμερα», λέει, «ήταν κανείς ελεύθερος να ελπίζει για το μέλλον αυτό που ήθελε. Από εδώ και στο εξής ο καθένας θα έχει καθήκον να μάθει για το μέλλον αυτό που μπορεί να συμβεί, δηλαδή αυτό που θα συμβεί, με την άτεγκτη αναγκαιότητα ενός πεπρωμένου, δηλαδή τελείως ανεξάρτητα από τα ιδανικά μας, τις ελπίδες μας, τις προσωπικές μας επιθυμίες. Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τον αμφιλεγόμενο όρο της ελευθερίας, εννοούμε μ' αυτό ότι δεν είμαστε πια ελεύθεροι να κάνουμε τούτο ή εκείνο αλλά ή το αναγκαίο ή τίποτε. Ο ρεαλιστής άνθρωπος θα θεωρήσει ότι αυτή η αναγκαιότητα είναι κάτι το "θετικό"... Για τον Ευρωπαίο δεν γεννάται πια θέμα μεγάλης ζωγραφικής ή μεγάλης μουσικής. Οι αρχιτεκτονικές του δυνατότητες εξαντλήθηκαν εδώ και εκατό χρόνια. Δεν του μένουν πια παρά εκτατικές δυνατότητες... Χωρίς αμφιβολία το τέλος θα μπορούσε να είναι τραγικό για μερικούς αν φαντάζονταν ότι τα αποφασιστικά χρόνια θα εδραίωναν την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει πλέον τίποτε να κατακτήσουν για τους εαυτούς τους στον τομέα της αρχιτεκτονικής, του δράματος, της ζωγραφικής. Αυτοί μπορούν να πεθάνουν... Αν, υπό την επήρεια αυτού του βιβλίου οι άνθρωποι της νέας γενιάς στραφούν προς την τεχνική αντί για τη λυρική ποίηση, προς τη ναυπηγική αντί για τη ζωγραφική, προς την πολιτική αντί για τη φιλοσοφία, θα έχουν πραγματοποιήσει την επιθυμία μου και δεν θα μπορούσε κανείς να τους ευχηθεί τίποτε καλύτερο...»[61]
Έχοντας φτάσει σε τέτοιο βαθμό εκκοσμίκευσης, η φιλοσοφία της ιστορίας γίνεται αστρολογία και ωροσκόπιο του μηδενισμού. Η θεοδικία που ο Χέγκελ όριζε ως «συμφιλίωση του σκεπτόμενου πνεύματος με το Κακό» γίνεται καθαρή δαιμονολογία· το «Ναι της συμφιλίωσης» μετασχηματίζεται σε ομοφωνία του ολοκληρωτισμού και το «δικαστήριο της ιστορίας» σε δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης. To «Hier ist die Rose, hier tanze» των οραματιστών του Απόλυτου θα μπορούσε πολύ καλά να έχει γίνει μια επιτακτική έκκληση για συμμόρφωση και καταστολή.
