Σὲ ἄτομα καὶ μικρὲς ὁμάδες δὲν γεννήθηκε ὁ χριστιανισμός; Γιατί τώρα λέμε πὼς αὐτὸ ζημιώνει;

Ἡ πίστη δὲν γεννιέται οὔτε σὲ ἄτομα ἢ ὁμάδες, οὔτε σὲ κοινωνίες καὶ λαούς, ἀλλὰ στὴ ζωντανὴ μνήμη καθενὸς προσωπικὰ τῆς πρὶν ἀπὸ τὴν πτώση ἕνωσης μὲ τὸν Λόγο. Καὶ ὅπως στὴν ἑνότητα αὐτὴ ὑπάρχει ἐπίσης ἑνότητα μὲ ὅλους τοὺς ἁγίους, ἔτσι μετὰ τὴν πτώση ἡ μικρὴ ἢ μεγάλη ζωντανὴ μνήμη καθενὸς τὸν στρέφει στοὺς ἄλλους καὶ γεννιοῦνται οἰκογένειες, κοινότητες, λαοὶ καὶ κοινωνίες, ὁ πολιτισμὸς τῶν ὁποίων διαμορφώνεται ἀπὸ τὴν ποιότητα καὶ τὴν ἔνταση τῆς κοινῆς τους μνήμης. Ἡ ὁρμὴ τῆς Δημιουργίας, ὅσο καὶ ἡ φυγὴ ὅσων θέλησαν νὰ μή ζήσουν μαζί Του, εἰκονίζονται ἐδῶ ὡς στροφὴ ἢ ἀποστροφὴ καθενὸς πρὸς τὸν Λόγο ποὺ ὑπάρχει στὸ κάθε τι, ὥστε ὅπως κανεὶς ποτὲ δὲν εἶναι πράγματι τὸ ἐγὼ ποὺ ὀνειρεύτηκε ὁ Καρτέσιος, οὔτε κἂν ὁ ἴδιος ὁ Καρτέσιος, πίστη καὶ ἀπιστία δὲν γεννιοῦνται ποτὲ σὲ ἀπόλυτη ἐρημιά, ἀλλὰ στὴν ἀναφορὰ καθενὸς στὸ κάθε τι. Δὲν ὑπάρχει τὸ ἄτομο καὶ ὁ κόσμος, εἶναι ὁ κόσμος μέσα σὲ κάθε ἄνθρωπο ὁλόκληρος, ὁ κόσμος ὡς ἄνθρωπος καὶ ὁ ἄνθρωπος ὡς κόσμος, ἀλλὰ μὲ διαφορετικὴ σημασία, ποιότητα, ἔνταση, κλπ., καὶ ποτὲ ἀπολύτως διαφορετική. Ἐφόσον ὑπάρχει γέννηση καὶ θάνατος ἡ κόσμωση αὐτὴ εἶναι ἐδῶ συνεχής, δημιουργεῖ καὶ καταργεῖ σχέσεις, συνάπτει τὰ ὅμοια, διαιρεῖ τὰ διάφορα, τάξη καὶ χάος ὁδηγοῦνται στὴν τελειότητά τους. Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν γεννήθηκε σὲ στενοὺς κύκλους οὔτε σὲ ἄτομα. Γεννιέται στὸν κόσμο, στὴν δημιουργία ὡς κόσμου τοῦ ἑνὸς κόσμου ὁλόκληρου καὶ μοναδικοῦ μέσα σὲ κάθε ψυχή, καὶ ἐφόσον εἶναι νὰ γίνει πίστη ἑνὸς λαοῦ, δηλαδὴ πολλῶν ἀνθρώπων συγκεντρωμένων στὴν ταυτότητα τοῦ κοινοῦ τους κόσμου ὡς κόσμου. Ὁ χριστιανισμὸς γεννιέται στὸ ἀρχαῖο Ἰσραήλ, γεννιέται ἐπίσης (καὶ ἀπὸ τὶς πιὸ οὐσιώδεις πλευρὲς ἀκόμη περισσότερο) στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ὅπως γνωρίζουν ὅσοι γνωρίζουν τὴν ἱστορία της, καὶ κανένας λαὸς δὲν μπορεῖ πράγματι νὰ γίνει χριστιανικὸς ὡς λαός, ἂν πρὶν ἀπὸ τὴν βάπτισή του, εἴτε κατόπιν δοκιμαζόμενος, δὲν ζητήσει τὸν χριστιανισμὸ μέσα στὶς πράξεις ὅλης τῆς κοινωνικῆς καὶ πολιτισμικῆς του δημιουργίας. Ἡ Ἐνανθρώπηση δημιούργησε τὴ χριστιανικὴ Ἐκκλησία σὲ τελειότητα συνειδήσεως, κατ’ ἀρχὴν ἀνάμεσα στοὺς Μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ κατόπιν στὶς πρῶτες χριστιανικὲς κοινότητες, πάντα μὲ ὁρίζοντα τὴν ἐπέκτασή της, δηλαδὴ τὴν μετάδοση τῆς Συνείδησης καὶ Παρουσίας τοῦ Λόγου, τὸ μεγάλωμα τῆς ὅσης προηγούμενης οὐσιώδους χριστιανικότητας τῶν ἑλληνικῶν τότε κοινοτήτων μέσα στὸ Νέο τους ὄνομα, καὶ τὴν μετάδοση τῆς αὔξησης αὐτῆς σὲ ὅλο τὸν ἑλληνικὸ λαό, καὶ ὁπουδήποτε, σὲ ὁποιοδήποτε λαὸ καὶ πολιτισμό, ὅπου ὑπῆρχε ἢ θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξει συγγένεια μὲ τὴ χριστιανοσύνη, καὶ ἄρα ἀνταπόκριση στὰ Καλὰ Νέα. Τὸ νὰ υἱοθετοῦμε σήμερα τὴν ἀντίθετη πορεία, ὑπὸ τὸ πρόσχημα ὅτι ἔτσι μᾶς ‘ἀναγκάζουν τὰ πράγματα’, αὐτὴ εἶναι ἡ ‘φορὰ τῆς ἱστορίας’, κλπ., ἰσοδυναμεῖ ἀκριβῶς μὲ ἄρνηση τοῦ μαρτυρίου, κατάργηση τῆς πίστης καὶ ἰουδαϊσμό. Ὁ χριστιανισμὸς ἐνδέχεται νὰ περιοριστεῖ σὲ 'στενοὺς κύκλους', καὶ ὅμως νὰ εἶναι πραγματικός, μόνο ἂν πρόκειται γιὰ κύκλους μαρτυρίου, περιθωριοποιημένους μὲ αἱματοχυσία, ὄχι μὲ τὶς ἴδιες τὶς δικές τους συμβάσεις καὶ συμφωνίες. Ὁ χριστιανισμὸς ὡς πολιτισμὸς ἔχει ἱεραποστολικὴ φύση, δηλαδὴ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ συνδέεται μὲ τὸ ἔξω εἴτε ἐκτεινόμενος εἴτε διωκόμενος, καὶ ὅπως ἰσχύει γιὰ κάθε ἐρωτικὴ σχέση, ἡ σύμβαση δὲν εἶναι οὔτε ἐπέκταση οὔτε προστασία της, ἀλλὰ ἀπόδειξη τῆς ἀπουσίας της.  

         Πρβλ. Ἡ δύσκολη καὶ πραγματικὴ ἀρχὴ τῆς ἐπαφῆς  * Σμέμαν, Η ζωή του κόσμου (ο χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία)  * Η παπική αρρώστια κι εμείς : κείμενα Μεταλληνού, Καψάνη, Παΐσιου, Ζήση, Ρωμανίδη, Βλάχου, Αποστολόπουλου, Σμέμαν, Κόντογλου, Καλόμοιρου, Ράνσιμαν, Παπικά ντοκουμέντα