Ἂν τὸ Εὐαγγέλιο προβλέπει ὅτι στὸ τέλος τῶν καιρῶν θὰ παγώσει ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν, μήπως ὁ παπισμὸς καὶ τὸ Φανάρι ἔχουν ἁπλῶς ‘ρεαλιστικὴ’ πορεία;

Ἡ πορεία αὐτὴ εἶναι τόσο ρεαλιστική, ὅσο ἡ πορεία ἐκείνου ὁ ὁποῖος θὰ αὐτοκτονοῦσε ἐπειδὴ εἶναι θνητός. Ὅπως ὁ γιατρὸς δὲν ὑπάρχει γιὰ νὰ στερεῖ τὴ ζωή, ἔτσι ὁ ἄνθρωπος δὲν ὑπάρχει γιὰ νὰ αὐτοκτονεῖ, ὁ ἱερέας δὲν ὑπάρχει γιὰ νὰ κλειδώνει τὸν ναό. Ὁ ἱερέας ὑπάρχει στὸν ναό του ἀνοιχτό, καὶ ὅταν οἱ ἄλλοι θέλουν νὰ τὸν γκρεμίζουν, δὲν τὸν γκρεμίζει μαζί τους οὔτε τὸν ἐγκαταλείπει, ἀκόμη κι ἂν γνωρίζει ὅτι θὰ ὑπερισχύσουν. Ἄνοιγμα τῶν θυρῶν, οἰκουμενικότητα, συνέχεια τοῦ Βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ καὶ ἱεραποστολή, εἶναι ἡ ἄρνηση τῶν ἱερέων νὰ ζήσουν ὡς ἐξωγήινοι, νὰ μεταλλάξουν τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ νὰ ἀποφασίσουν ὅτι ἡ πίστη δὲν εἶναι γιὰ τοὺς λαοὺς καὶ τὶς κοινωνίες - ἔστω καὶ ἂν γνωρίζουν ὅτι οἱ πολλοὶ θὰ τὴν ἀρνηθοῦν. Μαζὶ μὲ αὐτὸ γνωρίζουν ὅτι ἡ πίστη δὲν εἶναι ἰδεολογία, εἴτε γιὰ νὰ ἐπιβληθεῖ σὲ πολλοὺς ἢ λίγους, εἴτε γιὰ νὰ ἐκτίθεται στὸν πάγκο καὶ ὅποιος θέλει νὰ τὴν κρίνει, νὰ τὴν ἀποφασίζει καὶ νὰ τὴν υἱοθετεῖ, ὅπως θὰ ἔκανε μὲ μιὰ ἐπιστημοτεχνικὴ πρόταση. Ἑπομένως ἡ ἱερατικὴ πράξη εἶναι μονότροπη, μαρτυρεῖ τὴν ἀλήθεια προσωπική, τὴν οἰκουμενικότητα πραγματικότητα βάθους ἀλλὰ καὶ δυνητικὰ εὔρους, ὥστε καὶ ὁρίζοντα τῆς προσωπικότητας ἀπαραίτητο, ἑπομένως εἶναι συνεχῶς στραμμένη στὴν ἐπέκταση τῆς προσωπικότητας αὐθόρμητη, ἑκούσια καὶ ἀπρόβλεπτη, ὅπως ἀκριβῶς γεννιέται μιὰ οἰκογένεια καὶ ἕνας λαός. Μὲ δυὸ λόγια, ἡ ἱερατικὴ πράξη εἶναι ἐρωτική, καὶ ὅταν διώκεται δὲν συμβιβάζεται μὲ τὴ δίωξή της, δηλαδὴ δὲν ἀνταποδίδει τὴν ἄρνηση ποὺ δέχεται, ἔστω ὑπὸ μορφὴν συμβολαίου. Magna carta τοῦ χριστιανισμοῦ δὲν νοεῖται, παρὰ εἴτε ἡ βάπτιση τῆς κοινωνίας εἴτε τὸ μαρτύριο. 

         Πρβλ. Ἡ δύσκολη καὶ πραγματικὴ ἀρχὴ τῆς ἐπαφῆς  * Σμέμαν, Η ζωή του κόσμου (ο χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία)  * Η παπική αρρώστια κι εμείς : κείμενα Μεταλληνού, Καψάνη, Παΐσιου, Ζήση, Ρωμανίδη, Βλάχου, Αποστολόπουλου, Σμέμαν, Κόντογλου, Καλόμοιρου, Ράνσιμαν, Παπικά ντοκουμέντα