url : https://www.ellopos.gr/papaioannou.asp
Ο Σέλλινγκ είχε ήδη επισημάνει αυτό το παράδοξο: η κατανόηση της ιστορίας ως πραγματοποίησης της ελευθερίας δεν είναι δυνατή παρά με τη διαμεσολάβηση της αναγκαιότητας. Για να έχει η ιστορία ένα νόημα, πρέπει την ελευθερία να την «εγγυάται μια τάξη τόσο έκδηλη και τόσο αμετακίνητη όσο αυτή της φύσης». Για να ελευθερώσουμε την ιστορία από την αυθαίρετη και συμπτωματική της εμφάνιση, πρέπει να υποθέσουμε ως εγγενή στην ελευθερία μια αναγκαιότητα τόσο αυστηρή όσο αυτή που ισχύει στη φύση: «η αναγκαιότητα πρέπει να είναι μέσα στην ελευθερία, δηλαδή μέσω της ελευθερίας μου, και ενώ εγώ πιστεύω ότι δρω ελεύθερα, πρέπει να παράγεται ασυνείδητα, δηλαδή χωρίς τη συμμετοχή μου, κάτι που δεν προβλέπω· με άλλα λόγια, στη συνειδητή και ελεύθερη δραστηριότητα πρέπει να αντιπαρατεθεί μια ασυνείδητη δραστηριότητα μέσω της οποίας, στην πλέον απεριόριστη εξωτερική εκδήλωση της ελευθερίας, έρχεται να προστεθεί, χωρίς ο δράστης της πράξης να το αντιλαμβάνεται, χωρίς καθόλου να το έχει θελήσει και ίσως ενάντια στη θέλησή του, ένα αποτέλεσμα που δεν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί με τη θέλησή του».[40]
Πάνω σε αυτή την ασυνείδητη αναγκαιότητα ο Χέγκελ θα οικοδομήσει τη θεοδικία του, τη «δικαίωση του θεού που ο Λάιμπνιτς είχε επιχειρήσει μεταφυσικά, με τον τρόπο του και με κατηγορίες ακόμη αόριστες και αφηρημένες». Έχοντας καθαρίσει το πεδίο από τις παρεμβάσεις της ηθικής και τις διεκδικήσεις της ευτυχίας, βλέποντας την ιστορία στο γενεαλογικό δένδρο του Θεού και τον «τόπο και τη μορφή» του ανθρώπου, ο Χέγκελ αποδέχεται τα πάντα με την ακλόνητη πίστη του στην αναγκαιότητα του γεγονότος. Μέσα στην αθωότητα του θείου γίγνεσθαι το Κακό -ο εμφανής αρχιτέκτονας της ιστορίας- «περιορίζεται σε κάτι το υποδεέστερο και ξεπερασμένο και εξαφανίζεται». Μπροστά στην αναγκαία πορεία του Πνεύματος που πραγματοποιεί προοδευτικά την Ελευθερία, ο Λόγος δεν «μπορεί να καθυστερεί επ' άπειρον στις πληγές που έχουν επιβληθεί στα άτομα», αλλά ανυψώνεται στη «γνώση της κατάφασης» μπροστά στην οποία η άρνηση, το κακό, «δεν μπορεί πλέον να επιβιώσει και χάνει κάθε ιδιαίτερη αξία». Έτσι οι προκολομβιανές αυτοκρατορίες, «ο πολιτισμός των οποίων ήταν εξ ολοκλήρου φυσικός» (sic), έπρεπε να καταρρεύσουν «μόλις τις πλησίασε το Πνεύμα»... Έτσι και η δουλοπαροικία ήταν αναγκαία για να εκπαιδευτούν οι βάρβαροι, να εξημερωθεί η αγριότητα και να διαπλαστεί αυτή «η γεμάτη ρόζους δρύινη καρδιά που ήταν η γερμανική ψυχή»: πρέπει να ξέρουμε ότι η ανθρωπότητα απελευθερώθηκε «πολύ λιγότερο από τη σκλαβιά παρά χάρη στη σκλαβιά»... Ομοίως η εκκλησία έπρεπε να πολεμήσει τη βαρβαρότητα «μ' έναν τρόπο βάρβαρο και τρομοκρατικό»: κι αυτό επειδή ο τρόμος του επέκεινα ήταν αναγκαίος για να «αμβλύνει το αποχαλινωμένο πνεύμα και να το δαμάσει μέχρις ότου εξημερωθεί».
