url : https://www.ellopos.gr/papaioannou.asp
«Όλα ήταν καινούργια για μένα, άγνωστα, κι αυτό το αναπάντεχο κύμα φωτός μου πόναγε τα μάτια... Έκανα ένα βήμα έξω, στον καθαρό αέρα κι ένοιωσα για πρώτη φορά ότι είχα χέρια και πόδια...». Με τέτοιο τρόπο αναφέρεται ο νεαρός Γκαίτε στην πρώτη του συνάντηση με τον μελλοντικό θεό του ρομαντισμού. Στην ίδια ομιλία -πρόγραμμα, Για την επέτειο της γέννησης του Σαίξπηρ (1771), βρίσκουμε μια φράση αποκαλυπτική για τα νέα ρίγη που έτειναν να μετασχηματίσουν τον κόσμο. «Τα έργα του Σαίξπηρ», λέει, «περιστρέφονται γύρω από το μυστηριώδες σημείο όπου ο διακριτικός χαρακτήρας του εγώ μας, η λεγόμενη ελευθερία της θέλησης μας, έρχεται σε σύγκρουση με την αναγκαία τροχιά των πραγμάτων...». Είκοσι χρόνια μετά τη σπινοζική αυτή ομολογία πίστης, ένα ολόκληρο έθνος θα ανακάλυπτε κι αυτό ότι είχε «χέρια και πόδια».
Ο Λαός, θεοποιημένος από τον Χέρντερ μέχρι τον Μισελέ, γινόταν μια παρούσα πραγματικότητα· η ελευθερία δεν ήταν ένα όνειρο ή ένα ιδανικό του λόγου, αλλά μια ύπαρξη με σάρκα και οστά που εφορμούσε στο «μυστηριώδες σημείο». «Η ελευθερία δεν πρέπει να βρίσκεται στα βιβλία, πρέπει να 'ναι στο λαό και νά μετατρέπεται σε πρακτική», λέει ο Σαιν Ζυστ. Κι ακόμη: «Αντιτάξαμε το ξίφος στο ξίφος και θεμελιώθηκε η ελευθερία· ξεπήδησε μέσα από την καταιγίδα: έχει κοινή καταγωγή με τον κόσμο, που ξεπήδησε από το χάος, και με τον άνθρωπο, που κλαίει όταν γεννιέται»[4]. Αυτή ήταν η νέα γλώσσα του επαναστατικού Sturm und Drang: σαιξπηρικές καταιγίδες, ναπολεόντειο πυροβολικό, μπετοβενικά ταμπούρλα. Σ' αυτόν τον κόσμο η ιστορική συνείδηση πρόκειται να γίνει σύγχρονη μορφή του πεπρωμένου.
