Σελ 7
Κυκλικός και γραμμικός χρόνος
Διακρίνομε τον κυκλικό από τον γραμμικό χρόνο. Στο ερώτημα, γιατί υπάρχει
θάνατος; Ο πυθαγόρειος και γιατρός Αλκμαίων (τον έκτο αιώνα π.χ.) έδωσε την εξής
απάντηση : "Οι άνθρωποι πεθαίνουν επειδή δεν έχουν τη δύναμη να συνδέσουν την
αρχή με το τέλος". Αυτός που θα το κατορθώσει θα είναι αθάνατος. Τι σημαίνει
τούτο; Ο κύκλος του χρόνου ως επιστροφή είναι αθανασία αυτών που συνέβησαν μέσα
σ' αυτό τον κύκλο. Τούτο όμως δεν συμβαίνει από μόνο του, αλλά χάρη σε μια
"δύναμη", για την οποία μίλησε ο Αλκμαίων. Και ο Νίτσε σκεφτόταν ως εξής : Η
πίστη στην αιώνια επιστροφή είναι η ισχυρότερη πράξη κατάφασης της ζωής. Συνδέει
το τέλος με την αρχή την κάθε στιγμή. Ζει στον κύκλο της αιώνιας επιστροφής. Ο
χρόνος ανάμεσα στο τέλος με τον θάνατο και στην αρχή με τη νέα γέννηση μπορεί να
είναι αμέτρητος, κι ωστόσο είναι ωσάν μηδέν, όταν η ζωή βιωθεί εκ νέου άπειρες
φορές. Και μ' αυτή τη σημασία βιώνεται ως αθάνατη.
Ειδικότερες διαδικασίες επιστροφής μέσα στον κόσμο, λ.χ. με την επανάληψη της
ημέρας ή του έτους, αποτελούν εικόνες αυτής της ολοκληρωτικής αιώνιας
επιστροφής. Ο χρόνος είναι απόλυτος. Το παν είναι χρονικό, αλλά ως χρονικό,
αιώνιο δια μέσου της επιστροφής.
Πρβλ.:
Γιάσπερς, Η σημασία
της επικοινωνίας *
Jaspers, Truth is in communication * Jaspers,
The
Spirit of Europe
*
Το βιο-μηχανικό πρόταγμα * Κίρκεγκωρ, Η
αγωνία που λυτρώνει *
Ὁ Πλάτων, ὁ Ἀριστοτέλης, καὶ ἡ κατάργηση τῆς μετριότητας *
Ὀρθοδοξία, Καθολικισμός, Εὐρώπη - Ἐρωτήσεις
καὶ Ἀπαντήσεις * Σωφρόνιος Σαχάρωφ,
Το Άκτιστο Φως
