Σελ 2
Εἶναι τὸ παλαιὸ γνώριμο σύστημα τῶν σοφιστῶν, γιὰ τοὺς
ὁποίους οἱ ἀπαντήσεις, ποὺ δίνει ὁ ἄνθρωπος στὰ μεγάλα προβλήματα τῆς ζωῆς,
εἶναι κάτι ἕτοιμο, ὅπως ὁποιεσδήποτε πρακτικὲς ἐπαγγελματικὲς γνώσεις, κάτι
ἐξωτερικὸ καὶ ἐπιφανειακό, ποὺ μπορεῖ νὰ τὸ ἀλλάζει κανεὶς ἀνάλογα μὲ τὴν
ἐντύπωση ποὺ τοῦ κάνουν τώρα ἢ ἀργότερα τὰ ἐπιχειρήματα ἐκείνων ποὺ διακηρύσσουν
τὶς ἀπαντήσεις αὐτές. Γιὰ ὅσους, ὅμως, ὁ
Πλάτωνας δὲν ἔζησε καὶ δὲν ἔγραψε μάταια,
τὸ διανοητικὸ περιεχόμενο τῶν διαφόρων
ἰδανικῶν δὲν εἶναι τὸ οὐσιῶδες. Γιατὶ ἡ
ἴδια θεωρητικὴ ἀρχὴ παρουσιάζει κάθε
φορά, ἀνάλογα μὲ τὰ πρόσωπα καὶ ἀνάλογα
μὲ τὶς ὑπόλοιπες προϋποθέσεις της,
διαφορετικὸ ἠθικὸ περιεχόμενο καὶ
διαφορετικὴ πνευματικὴ ἀξία. Ἀξία ἔχει
ὄχι τὸ τί πιστεύεις, ἀλλὰ τὸ πῶς
πιστεύεις ὁτιδήποτε πιστεύεις. Ἀπὸ ποιές
ἀμφιβολίες ξεκίνησες, πῶς κατέληξες σ'
αὐτὴν εἰδικὰ τὴν πίστη, τί ἐσωτερικοὺς
ἢ καὶ ἐξωτερικοὺς ἀγῶνες σοῦ στοίχισε,
πῶς διαμορφώνει τώρα τὴ ζωὴ καὶ τὶς
πράξεις σου, - ὁ ἔρωτας καὶ ἡ μέθοδος,
μὲ τὴν ἔννοια ποὺ δίνει στὶς λέξεις ὁ
Πλάτωνας, ὄχι τὸ πόρισμα, ἔχουν τὴν ἀξία
γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἔτσι τὸ πρόβλημα τῶν
ἰδανικῶν γίνεται πρόβλημα βαθύτατα καὶ
οὐσιαστικότατα ἠθικό. Ἀναφέρεται στὰ
κίνητρα, τὴν ἐσωτερικὴ ἐργασία καὶ τὸ
αἴσθημα τῆς προσωπικῆς μας εὐθύνης
ἀπέναντι στὴ μοίρα μας καὶ τὴν κοινωνία,
γίνεται αἴρεσις βίου, γιὰ νὰ
χρησιμοποιήσω τὴν ἀριστοτελικὴ ἔκφραση.
Πρβλ.:
Σμέμαν, Ἡ Ζωὴ τοῦ Κόσμου
* Οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες
* Το βιο-μηχανικό πρόταγμα *
Ὁ Πλάτων, ὁ Ἀριστοτέλης, καὶ ἡ κατάργηση τῆς μετριότητας
