Ὁ Λόγος στὸν Descartes ὅσο καὶ στὸν Hobbes, γίνεται “ὑπολογισμὸς τῶν συνεπειῶν”, ἱκανότητα τοῦ συνάγειν καὶ τοῦ συμπεραίνειν, δηλαδὴ μιᾶς διαδικασίας τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ κάθε στιγμὴ νὰ θέσει σὲ κίνηση μέσα του. Ὁ νοῦς αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου —γιὰ νὰ μείνουμε στὴν σφαίρα τῶν μαθηματικῶν— δὲν θεωρεῖ πλέον τὸ ‘δύο σὺν δύο ἴσον τέσσερα’ ὡς μιὰ ἐξίσωση ὅπου τὰ δύο μέλη ἰσοζυγιάζονται σὲ μιὰν αὐταπόδεικτη ἁρμονία, ἀλλὰ ἀντιλαμβάνεται τὴν ἐξίσωση ὡς ἔκφραση μιᾶς διαδικασίας ὅπου δύο καὶ δύο γίνονται τέσσερα γιὰ νὰ παραγάγουν περαιτέρω διαδικασίες πρόσθεσης μὲ τελικὴ κατεύθυνση τὸ ἄπειρο. Αὐτὴν τὴν λειτουργία οἱ νέοι χρόνοι τὴν ὀνομάζουν συλλογισμὸ μὲ βάση τὴν κοινὴ λογική· πρόκειται γιὰ ἕνα παιχνίδι τῆς διάνοιας μὲ τὸν ἑαυτό της, τὸ ὁποῖο πραγματοποιεῖται ὅταν ἡ διάνοια ἀποκλείεται ἀπὸ κάθε πραγματικότητα καὶ ‘αἰσθάνεται’ μόνο τὸν ἑαυτό της.
Πρβλ.: Το βιο-μηχανικό πρόταγμα * Ντυμόν, Προτεσταντισμός και ατομικισμός * Μάμφορντ, Μηχανοποίηση τῶν ἐπιστημῶν * Ντυμόν, Ἐργαλειοποίηση τῆς γνώσης * Καστοριάδης, Ἔγκλειστοι τοῦ ἐπιστημονικοῦ σπηλαίου...
