Ἅγ. Ἰουστῖνος Πόποβιτς, Γιὰ τὴν χρεωκοπία τῶν οὑμανισμῶν
Ὅλη ἡ ἱστορία μας καταδεικνύει σαφῶς ὅτι μόνο οἱ ἅγιοι ἦταν γνήσιοι δάσκαλοι καὶ ‘φωτιστές’, καὶ αὐτούς μόνο ἀναγνωρίζει ὁ λαός μας. Ἐνῶ ἐμᾶς τοὺς συγχρόνους, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, ἔχει ἤδη ἀρχίσει νὰ μὴ μᾶς ἀναγνωρίζει ὡς ἀληθινοὺς ὁδηγοὺς καὶ δασκάλους. Μήπως αὐτὸ δὲν προέρχεται ἀπὸ μᾶς, οἱ ὁποῖοι προδώσαμε καὶ ἐγκαταλείψαμε τὴν εὐαγγελική, ὀρθόδοξη ἀντίληψη τοῦ λαοῦ μας περὶ τῆς παιδείας ὡς ἀγῶνος γιὰ τὴν ἁγιότητα, χαμένοι μέσα στοὺς λαβυρίνθους τῶν σχολαστικο-προτεσταντικῶν σχολῶν καὶ πανεπιστημίων;
Ἡ παιδεία χωρισμένη ἀπὸ τὴν ἁγιότητα, ἀντιτιθέμενη στὸ Εὐαγγέλιο, γίνεται μιὰ τραγικὴ ματαιοπονία. Τὸ περισσότερο ποὺ μπορεῖ νὰ πετύχει ἡ ἐπιφανειακή, ἐπιδερμικὴ παιδεία γιὰ τὸν ἄνθρωπο, εἶναι νὰ τὸν μεταβάλη σ' ἕνα εὐγενικὸ ἀλλὰ πονηρὸ ἀνθρωπόμορφο θηρίο...
Στὴν εὐρωπαϊκὴ Δύση ὁ Χριστιανισμὸς μεταβαλλόταν βαθμιαῖα σὲ οὑμανισμό... Ἐπίμονα καὶ σταθερὰ προσπαθοῦσε ὁ παπισμὸς νὰ ἀντικαταστήσει τὸν Θεάνθρωπο μὲ τὸν ἄνθρωπο, ἕως ὅτου στὸ δόγμα γιὰ τὸ ἀλάθητο τοῦ ἀνθρώπου ἀντικαταστάθηκε γιὰ πάντα ὁ Θεάνθρωπος ἀπὸ τὸν ἀλάθητο ἄνθρωπο...
Πρβλ.:
Σμέμαν, Ἡ Ζωὴ τοῦ Κόσμου
* Μυστικοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας *
Σωφρόνιος Σαχάρωφ, Το Άκτιστο Φως *
Ορθοδοξία, Καθολικισμός,
Ευρώπη - Ερωτήσεις και Απαντήσεις
*