π. Ἀλέξανδρος Σμέμαν, Χρειάζεται ὑπακοὴ στὴν Ἀλήθεια
Σὲ μιὰ ἐποχὴ ποὺ ἐμφανίζεται ὁ σοβαρὸς πειρασμὸς νὰ θυσιαστεῖ ἡ Ἀλήθεια γιὰ ἕναν πολὺ παραπλανητικό, πολὺ λεπτὸ καὶ γι' αὐτὸ πολὺ ἐπικίνδυνο σχετικισμό, νὰ ἀντικατασταθεῖ ἡ ἀναζήτηση τῆς ἑνότητας ἀπὸ τὴν ἀναζήτηση μιᾶς θρησκευτικῆς ‘εἰρηνικῆς συνύπαρξης’, ὅταν μιὰ ψευτοοικουμενικὴ διδασκαλία περὶ ‘σύγκλισης’ ὁδηγεῖ οὐσιαστικὰ στὴ δυνατότητα ἑνὸς λάθους ἢ μιᾶς αἵρεσης, τότε ὁ Ὀρθόδοξος θεολόγος πρέπει νὰ ὑπερασπιστεῖ, καὶ μόνος του ἂν εἶναι ἀνάγκη, τὴν ἴδια τὴν ὑπόσταση τῆς Ἀλήθειας, ποὺ δίχως αὐτὴ ὁ Χριστιανισμὸς παρ' ὅλη τὴν ‘ἀναφορικότητά’ του, ἀρνεῖται στὴν πραγματικότητα τὶς ἀπόλυτες ἀπαιτήσεις του. Γιὰ νὰ τὸ κάνει ὅμως αὐτὸ πρέπει ὁ ἴδιος νὰ εἶναι ἀνοικτὸς καὶ ὑπάκουος σ' ὅλη τὴν Ἀλήθεια, ὅπου κι ἂν βρίσκεται αὐτή.
Ὁποιοδήποτε κι ἂν εἶναι τὸ ‘κλειδὶ’ ἢ ὁ προσανατολισμός της, ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία φαίνεται βαθιὰ ἀποξενωμένη ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἀπὸ τὴν πραγματικὴ ζωὴ καὶ τὶς ἀνάγκες της. Ἂν καὶ διδάσκεται στὶς ἐπίσημες ἐκκλησιαστικὲς σχολές, ἡ συνέπειά της στοὺς φοιτητὲς συνήθως ἐξατμίζεται κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς ἀποφοίτησής τους. Θεωρεῖται σὰν μιὰ διανοητικὴ θεωρητικὴ ἐργασία ποὺ δὲν ἔχει πραγματικὰ πουθενὰ ἐφαρμογή. Σὰν κάποιο διανοητικὸ παιγνίδι τὸ ὁποῖο ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ —κληρικοὶ καὶ λαϊκοὶ— ἁπλῶς ἀγνοοῦν.
Στὴν Ἐκκλησία μας σήμερα οἱ ἐπαγγελματίες θεολόγοι ἀποτελοῦν ἕνα εἶδος λοῦμπεν-προλεταριάτου καὶ τὸ τραγικότερο εἶναι πὼς φαίνεται νὰ συμβιβάζονται μ' αὐτὴ τὴν κατάσταση. Ἡ θεολογία δὲν εἶναι πλέον ἡ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀνταπόκριση στὰ προβλήματά της. Ἔχει πάψει νὰ εἶναι ποιμαντικὴ μὲ τὴν ἔννοια τοῦ νὰ χαρίζει στὴν Ἐκκλησία τὶς οὐσιώδεις καὶ σωστικὲς ἔννοιες. Καὶ ἔχει πάψει ἐπίσης νὰ εἶναι μυστικὴ μὲ τὴν ἔννοια τῆς μετάδοσης στὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ τῆς γνώσης τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι τὸ περιεχόμενο τῆς αἰώνιας ζωῆς. Μιὰ θεολογία ἀποξενωμένη ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ μιὰ Ἐκκλησία ἀποξενωμένη ἀπὸ τὴ θεολογία. Αὐτὴ εἶναι ἡ πρώτη διάσταση τῆς σημερινῆς κρίσης.
Πρβλ.:
Σμέμαν, Ἡ Ζωὴ τοῦ Κόσμου
* Μυστικοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας *
Σωφρόνιος Σαχάρωφ, Το Άκτιστο Φως *
Ορθοδοξία, Καθολικισμός,
Ευρώπη - Ερωτήσεις και Απαντήσεις
*
