Ὁ Νέος Ἑλληνισμὸς καὶ ἡ Δύση

Ενότητες 1 2 3 4 5

Περιεχόμενα

Σελ 15

Ὄχι μόνο γιὰ τοὺς Ἕλληνες, ἀλλὰ γιὰ ὅλους τοὺς Ὀρθόδοξους σὲ διάφορους βαθμοὺς “ἡ Ἁγία Σοφία ἔχει ἀνυπολόγιστη πνευματικὴ σημασία.

“Πρόκειται γιὰ κοινὸ σημεῖο ἀναφορᾶς τοῦ ψυχισμοῦ λογίων καὶ ἀπαιδεύτων: ἡ ‘Ἁγιασοφιά’, ὀνομαζόμενη ἄλλοτε ἁπλῶς ‘Μεγάλη Ἐκκλησιὰ’ ἢ καὶ —ἀκόμη ἀποκαλυπτικώτερα— ‘Μητέρα Ἐκκλησία’, λειτουργεῖ ὡς καθ-ορισμὸς τοῦ πνεύματός μας, τόσο στὸ δημοτικὸ τραγοῦδι ὅσο καὶ στὰ κατ’ ἐξοχὴν λόγια κείμενα. Κάτω ἀπὸ τὸν τροῦλλο της τήκεται τὸ μέταλλο τῆς ἱστορικῆς μας μοίρας. Ἡ Ἁγία Σοφία εἶναι σημεῖον πνεύματος ἐναργέστερο τῆς Ἱερουσαλήμ. Ἀποδεικνύει ὅτι ὁ τόπος ἐκφράσεως τῆς ἑλληνικῆς χριστιανικῆς ψυχῆς δὲν βρίσκεται στὴ Σιών – γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ὑπῆρξε, οὔτε μποροῦσε νὰ νοηθεῖ, ἑλληνικὴ Σταυροφορία γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν Ἁγίων Τόπων. Ὁ τόπος τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος, ἡ μητρόπολίς του, εἶναι ἡ Ἁγιασοφιά. Ἀκριβῶς γι’ αὐτό, ἀβασάνιστος εἶναι ὁ παραλληλισμός της μὲ τὸν Παρθενῶνα· ὁ Παρθενὼν δὲν ὑπῆρξε ποτὲ γιὰ τοὺς παγανιστὲς Ἕλληνες ὅ,τι ἡ Ἁγία Σοφία γιὰ τοὺς χριστιανούς. Οὔτε οἱ Δελφοὶ ἢ ἡ Δῆλος ἢ ἡ Ὀλυμπία ἔχουν τίποτε κοινὸ μαζί της. Ὁ παγανιστικὸς ἑλληνισμὸς δὲν εἶχε σαρκώσει τόπον τοῦ πνεύματός του· ἀναζήτησε τὴν οὐ-τοπία τῆς ἰδέας του, τὸν οἴακα τοῦ λόγου του. Ἡ ἀρχαιότης ἔχει τοὺς ἁγίους τόπους της, ὄχι ὅμως τὴν Ἁγία Σοφία της”.[113]

Τὸ Βυζάντιο ἐξέθρεψε βιοτικὸ πρόταγμα σὲ μικρότερες σχετικὰ διαστάσεις καὶ πάλι μόνο ὡς ἀσθένεια, δηλαδὴ συνειδητὰ πολεμῶντας το, ἀποφεύγοντας τὸν “ριζικὸ ἐκχρονισμὸ τῆς ὑπάρξεως – ἕναν ὑπολογιστὴ ἄνθρωπο ταγμένο καὶ δοσμένο στὴν φθορά”.[114] Αὐτὸ λοιπὸν ποὺ θέλησε, αὐτό πῆρε, τὸ ὁποῖο δὲν ἁλώθηκε, (πρὸς τὸ παρὸν) δὲν ἔχει χαλάσει ἡ Ἐκκλησία. Ἀκόμη καὶ στὴν τουρκοκρατία, ἡ Ὀρθοδοξία “παρὰ τὶς ἀνθρώπινες ἀτέλειες, ζοῦσε καὶ ἐνεργοῦσε ὡς ἀδιάτμητο σῶμα”,[115] καὶ ἀκόμη σήμερα στὸν παπᾶ δὲν ὑπάρχει ἀντίπαλος καὶ διάβολος ἢ ἔστω κάτι περιττό, ἡ κοινωνία δὲν κατάντησε τελείως βιο‑μηχανία, ὁ κλῆρος δὲν διέλυσε τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ σὲ ἀναρίθμητες ψευδο-ἐκκλησίες, οὔτε τὸν ἀποπλανεῖ μὲ παροχὲς ‘σωτηρίας’ δι’ ἀντιπροσώπου...

 

[113] Δρακόπουλος, Μεσαίωνας…, ὅ.π., σελ. 133-4.

[114] Ράμφος, Στάσιμα καὶ ἔξοδος, ὅ.π., σ. 140.

[115] Μεταλληνός, “Ἡ συνέχεια τοῦ Γένους μετὰ τὴν Ἅλωση”, Ἡ Ἅλωση τῆς Πόλης, ὅ.π., σ. 322.

Προηγούμενη ||| Αρχική σελίδα της Ενότητας αυτής

Ὁ Νέος Ἑλληνισμὸς καὶ ἡ Δύση : Περιεχόμενα