Ἀποσπάσματα
Σελ 6
Στὸν βαθμὸ ποὺ ὁ ὑπόδουλος ἑλληνισμὸς ἀντλοῦσε ταυτότητα ἀπὸ τὴν ἔξωθεν[178] μαρτυρία (στὴν οὐσία ἀπὸ τὴν ἀνάγκη αὐτοδικαίωσης, τὴν λαχτάρα γιὰ “τὸ ἐξαίσιον Οὗτος Ἐκεῖνος, / ποὺ ἄλλοτε στὸν ὕπνο του ἄκουσε ὁ Λουκιανός”[179]), ἴσχυσε ὅ,τι γιὰ τὴν Ρωσία, ἦταν ἑπόμενη ἡ καχυποψία πρὸς τὸ βυζαντινὸ παρελθόν, καὶ συνεπῶς ἀκόμη πιὸ φυσιολογικὸ τὸ αἴσθημα τῆς ἀπόστασης ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, ὥστε ἡ σύνδεση μαζί της εἶχε γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἑλληνισμὸ κάτι ἐπίπλαστο, τὸ αἴσθημα μιᾶς ἀρχαιοκαπηλείας, καταλήγοντας στὴν σημερινὴ σχιζοφρένεια καὶ ἀτιμία.
Δὲν νοεῖται ὅμως κατάρρευση καὶ μάλιστα καθολικὴ τοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ, χωρὶς διακοπὴ τῆς χρήσης τῶν Λειτουργικῶν κειμένων, τῶν βυζαντινῶν λατρευτικῶν τυπικῶν, τῶν Εἰκόνων, τῆς ἴδιας τῆς Ἐκκλησίας συνολικῶς. Ὅπως λέει ὁ Ντήλ, ἡ βυζαντινὴ ἱστορία ἐξακολουθεῖ νὰ περιέχει γιὰ ὅλους τοὺς Ὀρθόδοξους “ὑποσχέσεις καὶ ἐχέγγυα μέλλοντος”,[180] στὸν βαθμὸ ποὺ εἶναι ἑνωμένοι στὴν Ἐκκλησία τους, ἀλλὰ ὁ βαθμὸς αὐτὸς πράγματι ἔχει μειωθεῖ.
“Εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς τοὺς ἴδιους τοὺς πρωτοστάτες τοῦ ἑλληνικοῦ ἀγώνα τοὺς ἀποκάλεσαν κοτζαμπάσηδες καὶ τουρκολάτρες, τὰ ὑπάρχοντα ἤθη καὶ ἔθιμα τὰ ἀποκάλεσαν σκουριασμένες ἰδέες, καὶ τὶς ἴδιες τὶς θρησκευτικὲς παραδόσεις τὶς ἐπέκριναν ὡς προλήψεις ... Ἡ ἑλληνικὴ ἐπανάσταση σιγὰ σιγὰ φοροῦσε τὸν χιτῶνα τῆς μεγάλης γαλλικῆς ἐπανάστασης· ἀπὸ πολιτικὴ γινόταν ἐπίσης κοινωνική, καὶ τὸ τέλος της, ὅπως καὶ τῆς γαλλικῆς, ἐπρόκειτο νὰ ἀφήσει ἐπάνω στὸ ἐπαναστατικὸ ἔδαφος ἐρείπια μόνο πολιτικὰ καὶ κοινωνικά”.[181]
[178] Ὁ καθολικὸς ἱερέας καὶ συγγραφέας Λαυρέντιος Γκέμερέυ συμβούλευε λίγο πρὶν τὴν ἔνταξη τῆς Ἑλλάδας στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση: “νομίζω πὼς τώρα ποὺ ἡ Ἑλλάδα θὰ ἐνταχθεῖ στὴν Εὐρωπαϊκὴ Κοινότητα, μπορεῖ νὰ εἶναι χρήσιμο γιὰ τὸν Ἕλληνα νὰ δεῖ τὸν περίφημο εὐρωπαϊκὸ πολιτισμὸ μὲ πιὸ κριτικὸ μάτι, γιὰ νὰ χάσει λίγο ἀπὸ τὸν σεβασμό του πρὸς αὐτὸν τὸν ‘πολιτισμὸ’ – ποὺ ‘ἀκόμα τοῦ λείπει’. Ἐγὼ εὔχομαι νὰ τὸν γλυτώσει…” (π. Λ. Γκέμερέυ, Ἡ Δύση τῆς Δύσης – Ἡ ἀπομυθοποίηση τῆς Εὐρώπης καὶ ὁ Ἑλληνισμός, Ἀθήνα 1977 – παραθέτει ὁ Μεταλληνός, Σύγχυση – πρόκληση - ἀφύπνιση, ὅ.π., σ. 80).
[179] Καβάφης, “Οὗτος Ἐκεῖνος”, (Ἅπαντα, τ. Α’, ὅ.π., σ. 45).
[180] Ντήλ, Ἱστορία τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους – παραθέτει ὁ Πλακογιαννάκης, Δημόσιος καὶ ἰδιωτικὸς βίος καὶ πολιτισμὸς τῶν Βυζαντινῶν, ὅ.π., σ. 12.
[181] Σπηλιωτάκης (παραθέτει ὁ Γεδεών, Ἡ πνευματικὴ κίνησις τοῦ Γένους κατὰ τὸν ιη’ καὶ ιθ’ αἰῶνα, Ἀθήνα 1976, σ. 94).
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
