Ἀποσπάσματα
Σελ 5
Ἡ Ἐπανάσταση νοθεύτηκε ὄχι μόνο ἀπὸ τὸ ἀρχοντολόι καὶ τοὺς Βαυαρούς, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοὺς συρρεύσαντες τέως φυγάδες Ἕλληνες “ἀποστόλους τῶν κοινωνικῶν νεωτερισμῶν τῆς γαλλικῆς ἐπαναστάσεως”, ὅπως τοὺς ἀποκαλοῦσε ὁ Σπηλιωτάκης. Ὅσα δὲν κατάφερε ἡ παποσύνη στὸν ἑλληνισμό, τὰ κατάφερε ὁ ἴδιος ὁ κατώτερος ἑαυτός. Παρὰ τὴν ἅλωση, “τὸ βυζαντινὸ πρότυπο ἐκκλησιαστικῆς ὀργάνωσης καὶ νοοτροπίας συνέχιζε νὰ ἀνθεῖ: μοναχισμός, πνευματικότητα, μαρτύριο”, ὅμως “στὰ τελευταῖα ἑκατὸν πενήντα χρόνια[[175]] ὁ βυζαντινὸς πολιτισμὸς πραγματικὰ κατέρρευσε μὲ ἕναν πολὺ δραστικό, ἐπαναστατικὸ καὶ καθολικὸ τρόπο καὶ ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ μιὰ ποικιλία ἰδεολογιῶν, σὲ διάφορους συνδυασμούς, ποὺ κυριαρχοῦν στὶς κοινωνίες μας μέχρι σήμερα. Συνδέονται ὅλες μὲ τὸν Διαφωτισμὸ καὶ τὴ Γαλλικὴ ἐπανάσταση”.[176]
Κατάρρευση ἐπιχειρεῖται πράγματι, ὅμως δὲν ἔχει ὁλοκληρωθεῖ. Μέρος της ἐνίσχυσε ἡ σχιζοφρενὴς ἀπόφαση τῆς ἀστικῆς Δύσης νὰ ‘ἐπιστρέψει’ στὴν παγανιστικὴ Ἑλλάδα. Στὸν αἰῶνα τῆς ‘ἐπιστημονικῆς ἐπανάστασης’, διαμορφωνόταν καί ‘ἐπιστημονικὰ’ (ἂν καὶ προσωρινὰ) στὴν δυτικὴ συνείδηση ἀρνητικὴ εἰκόνα γιὰ τὸ Βυζάντιο, ἐνῶ πολὺ καιρὸ πρὶν εἶχε ἀρχίσει νὰ προβάλλεται (κατὰ βάθος ἀπεγνωσμένα) ἡ ‘ἄποψη’ πὼς οἱ δυτικοὶ εἶναι οἱ πραγματικοὶ συνεχιστὲς τῆς ἴδιας τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητας, οὔτε κἂν τῆς λατινικῆς, “ἔστω κι ἂν τὰ κείμενα τῶν Ἑλλήνων τοὺς ἔγιναν γλωσσικῶς ἀναγνώσιμα πολλοὺς αἰῶνες μετὰ τὴ συγγραφή τους, ἔστω κι ἂν τὸν δέκατο πέμπτο ἀκόμη αἰῶνα ὑποδέχονταν ἐξόριστους δασκάλους ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπως στὸν αἰῶνα μας τὸν Ἀϊνστάιν στὴν Ἀμερικὴ (κατὰ τὴ διατύπωση τοῦ Butterfield)”.[177]
[175] Δηλαδὴ μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση (τὸ κείμενο ἔχει γραφεῖ τὸ 1978).
[176] Μέγιεντορφ, Ἡ Βυζαντινὴ Κληρονομιά..., ὅ.π., σελ. 308-9.
[177] Γιανναρᾶς, Παιδεία καὶ γλῶσσα, ὅ.π., σ. 57.
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
