Κίρκεγκωρ,
Η Αγωνία που
λυτρώνει [42 σελ.]
Σελ 2
Το πεπρωμένο είναι σχέση με το πνεύμα, αλλά εξωτερική μόνο, είναι σχέση
ανάμεσα στο πνεύμα και σε κάτι άλλο που δεν είναι πνεύμα, και με το
οποίο το πνεύμα οφείλει να βρίσκεται σε πνευματική σχέση. Το πεπρωμένο
μπορεί να σημαίνει ακριβώς το αντίθετο, γιατί είναι ενότητα ανάγκης και
τύχης. Αυτό δεν το πρόσεξε κανείς ως τώρα. Μίλησαν για το ειδωλολατρικό
falum (που κι αυτό με τη σειρά του μετασχηματίστηκε στην ανατολική και
στην ελληνική ερμηνεία) σα να επρόκειτο για ανάγκη. Ένα κατάλοιπο αυτής
της ανάγκης πέρασε στη χριστιανική αντίληψη, όπου πήρε τη σημασία του
πεπρωμένου με τη μορφή του τυχαίου, του ασύμμετρου της θείας Πρόνοιας.
Κι όμως δεν είν' έτσι· γιατί το πεπρωμένο είναι ενότητα ανάγκης και
τύχης. Αυτό εκφράζεται μ' έξυπνο τρόπο, όταν η μοίρα θεωρείται τυφλή·
γιατί αυτός που περπατάει χωρίς να βλέπει, περπατάει και αναγκαία και
τυχαία. Μια ανάγκη που δεν έχει αυτοσυνείδηση, είναι eo ipso τυχαία σε
σχέση προς την επόμενη στιγμή. Το πεπρωμένο λοιπόν είναι το μηδέν της
αγωνίας. Και είναι μηδέν, γιατί μόλις εγκατασταθεί το πνεύμα η αγωνία
παύει, αλλά είναι και πεπρωμένο μόλις εγκατασταθεί η θεία Πρόνοια.
Μπορείς λοιπόν να πεις για το πεπρωμένο, αυτό που λέει ο Παύλος για τα
είδωλα [Κορινθ. Α', 8:4]: οὐδὲν εἴδωλον ἐν κόσμῳ· κι όμως για τον
ειδωλολάτρη είναι το αντικείμενο της ευλάβειάς του.
Πρβλ.:
Γιάσπερς, Ένα
μάθημα για τον θάνατο *
Τὸ βιο-μηχανικὸ πρόταγμα
*
Χάιντεγγερ, Νοεῖν καὶ Εἶναι (Ἀναφορὰ στὸν Παρμενίδη καὶ τὸν Σοφοκλῆ) *
Προϋποθέσεις
της πνευματικής ζωής *
Ὀρθοδοξία, Καθολικισμός, Εὐρώπη - Ἐρωτήσεις
καὶ Ἀπαντήσεις
