Ἀποσπάσματα
Σελ 9
Ἡ μακιαβελικὴ μεταχείριση τῆς ἱστορίας ἀπὸ τὸν πάπα καὶ τὸν Καρλομάγνο ἀποτελεῖ ἕνα ὁρόσημο, ἡ πλήρως ἀπελπισμένη οἰκειοποίησή της ἀπὸ τὸν Σαῖξπηρ βρίσκεται ἀκόμη πιὸ βαθειὰ στὴν καρδιὰ τῆς Δύσης (καὶ στὴν σημερινὴ ἑλληνικὴ ὣς ἕνα βαθμό) καὶ μπορεῖ νὰ διδάσκει καλύτερα, ἰδίως μέσα ἀπὸ μοντέρνες μεταμορφώσεις της, ὅπου καθαρότερα “παρουσιάζονται νύξεις μιᾶς πλοκῆς ἢ καὶ καθόλου πλοκή, οἱ διανθρώπινες σχέσεις εἶναι ἐλαττωματικὲς ἢ ἀνύπαρκτες, οἱ διάλογοι καταντοῦν μονόλογοι τοῦ καθενός, στοὺς ὁποίους προσπαθεῖ, γιὰ τὸν ἑαυτό του πλέον, νὰ βρεῖ κάποιο σκοπὸ γιὰ τὴν ἀόριστη ὕπαρξή του μέσα σ’ ἕνα ξένο καὶ ἐχθρικὸ περιβάλλον”.[144]
Τί σήμαινε λοιπὸν γιὰ τοὺς Φιλέλληνες ἡ ἀρχαιότητα; Μιλοῦσαν γιὰ τὸν Περικλῆ καὶ ὄχι γιὰ τὸν Κωνσταντῖνο, ἐπειδὴ εἶχαν ἀποξενωθεῖ ἀπὸ τὸ Βυζάντιο εἰδικῶς, ἢ μήπως καὶ ἀπὸ ὅλη τὴν ἱστορία; “Εἴμαστε ἀρκετὰ δυστυχισμένοι σ’ αὐτὴ τὴ ζωὴ καὶ χωρὶς τὴν παράλογη προοπτικὴ μιᾶς ἄλλης”, ἔλεγε ὁ Μπάυρον.[145]
Κι ὅμως πῆγαν νὰ πολεμήσουν. Τὸ γνώριζαν ἢ δὲν τὸ γνώριζαν βρέθηκαν ἐκεῖ ὄχι γιὰ νὰ δώσουν ὅ,τι δὲν ἔδιναν τὰ κράτη τους, ἀλλὰ γιὰ νὰ πάρουν. Τὰ ἀρχαῖα κείμενα εἶχαν μελετηθεῖ, μὲ τὶς τέχνες τοῦ Ὅμηρου, τοῦ Πλάτωνα, τοῦ Φειδία..., ὅπως τὶς πῆραν καὶ τὶς κατάλαβαν, εἶχαν οἰκοδομήσει τὶς δικές τους, πάλι ἀνίκανοι νὰ δοῦν Νόημα στὸν βίο τους. Ἡ ἀπελπισία φανερή, καὶ πιὰ δὲν ἀπέμεναν παρὰ μόνο οἱ ἴδιοι οἱ Ἕλληνες — ταπεινωμένοι καὶ ἀγνώριστοι, ἀλλὰ οἱ μόνοι ἀπροσδόκητοι. Τί γνώριζαν γι’ αὐτούς; Ποιοί ἦταν;
“Θαρρεῖς πὼς ἡ πλάση εἶχε στερέψει στ’ ἄλλα μέρη, καὶ πὼς δὲ γύριζε πιὰ μηδὲ ὁ ἥλιος, μηδὲ τὸ φεγγάρι, καὶ πὼς ἡ γῆς εἶχε γίνει ἕνας ξέρακας, καὶ πὼς μοναχὰ στὴ φτωχὴ τὴν Ἑλλάδα βαστοῦσε ἀκόμα, σὰν καὶ πρῶτα, ἡ βλογημένη τάξη τοῦ κόσμου ... Καὶ τὸ πιὸ παράξενο εἶναι πὼς ὁ πιὸ παμπάλαιος λαός, πού ‘χε ζήσει χιλιάδες χρόνια πρὶν ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ὁ παπποὺς κι ὁ προπάππος τους, ἤτανε μπροστά τους ὁ πιὸ νιός, παλληκάρι ἀπάνω στ’ ἄνθος του, τριγυρισμένος ἀπὸ ψυχὲς μαραζιάρικες κι ἀγουρογερασμένες, ρουπάκι καμένο ἀπὸ τ’ ἀστροπελέκια, ποὺ πέταγε καινούργια φύτρα καὶ χρυσοπρασίνιζε καὶ λουλούδιζε ἀνάμεσα σὲ κλαριὰ ξερά, κι ἂς ἤτανε χτεσινὰ καὶ προχτεσινὰ φυτουργήματα”.[146]
[144] Ποῦχνερ, Εὐρωπαϊκὴ θεατρολογία, ὅ.π., σ. 239.
[145] Ἐπιστολὴ στὸν Φράνσις Χῶντσον, 3-9-1811 (βλ. Μπάυρον, Ἐπιλογὲς ἀπὸ ἐπιστολές, ἡμερολόγια καὶ ποιήματα, ὅ.π., σ. 40).
[146] Κόντογλου, Ἡ πονεμένη Ρωμιοσύνη, ὅ.π., σελ. 328-9.
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
