Ἀποσπάσματα
Σελ 12
Ἤδη στὴν τουρκοκρατία δροῦσε ὁ παράγοντας ποὺ θὰ ἀναδυόταν μὲ ἀκόμη μεγαλύτερη ἰσχὺ μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση, ἡ προσπάθεια ὑπαγωγῆς τοῦ ἑλληνισμοῦ στὴν προετοιμασμένη ἀπὸ τὸν δυτικὸ σχολαστικισμὸ καὶ ἐπιστημονισμὸ βιο‑μηχανία. Δὲν εἶναι Βαυαρὸς οὔτε Τοῦρκος ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Χρύσανθος, ὁ ὁποῖος ἔγραφε ὅτι “πρέπει νὰ προκρίνηται ἀναγκαίως ἡ οἰκοδομὴ καὶ κατάστασις τῶν σχολείων ἀπὸ τὴν οἰκοδομὴν ἁπλῶς τῶν κοινοβίων καὶ μοναστηρίων” καὶ ὅτι “πρέπει τὰ εἰσοδήματα τῶν ἀχρήστων μοναστηρίων νὰ ἀναφέρωνται εἰς κατάστασιν σχολείων καὶ σπουδῆς ὠφέλειαν, ὅταν δὲν εἶναι ἄλλος τρόπος, μήτε ἄλλο μέσον”.[192]
Ὄχι κανένας ἄθεος ἢ ἔστω ἀντικληρικαλιστής, ἀλλὰ ὁ Γεδεών, σχολιάζει λέγοντας ὅτι “τὸ ἑλληνικὸν πνεῦμα φαίνεται ζητοῦν νὰ θραύσῃ τὰ δεσμὰ προλήψεων οἱωνδήποτε”.[193] Τί ἐλευθερία εἶναι καὶ τί πνεῦμα, ἂν δὲν μπορεῖ νὰ δεῖ στὸ Βυζάντιο παρὰ μία ‘πρόληψιν οἱανδήποτε’; Οἱ ἴδιοι οἱ Ἕλληνες, ἀκόμη καὶ πατριάρχες, ἄρχισαν νὰ ξερριζώνουν τὴν καρδιὰ τοῦ ἑλληνισμοῦ, προσφέροντας γῆ καὶ ὕδωρ στὴν βιο‑μηχανία. Ὅτι αὐτὸ δὲν ὁλοκληρώθηκε πρὸς τὸ παρόν, δὲν σημαίνει ὅτι δὲν θὰ ὁλοκληρωθεῖ ποτέ.
Ἡ μίμηση δυτικῶν πολιτειακῶν πραγμάτων ἐνίσχυε μίμηση στὸν στοχασμό, καὶ ἀντιστρόφως, μὲ τὴν παιδεία νὰ ἔχει χάσει τελείως τὸ νόημά της. Ἡ ἀπουσία πραγματικῆς παιδείας δὲν εἶναι φανερὴ μόνο στὸν μιμητισμὸ ἀλλὰ κυρίως στὴν ἀνικανότητα διάκρισης τῶν μεγεθῶν, τῶν δυτικῶν ἔστω μεγεθῶν (ὁπότε προκύπτουν ὀπαδοὶ τοῦ Λόκ, τοῦ Μαλεμπράνς, κτὁ). Ἄλλοι ἐχθρεύονταν τὴν εἰσαγωγὴ τῆς δυτικῆς ‘διαφωτίσεως’ ὄχι γιὰ τὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸ ἦθος τῆς πατερικῆς καὶ ἀρχαίας ἑλληνικῆς παράδοσης στὴν μετατροπὴ τῆς ἴδιας τῆς θεολογικῆς / φιλοσοφικῆς παιδείας σὲ μαζικὴ σχολικο‑σχολαστικὴ ὑπόθεση, ἀλλὰ ἐπειδὴ ὁ χρόνος αὐτὸς θὰ ἔπρεπε νὰ ἀφιερώνεται στὸν Ἀριστοτέλη εἰδικῶς!
[192] Παραθέτει ὁ Γεδεών, Ἡ πνευματικὴ κίνησις..., ὅ.π., σ. 55.
[193] M. Γεδεών, Ἡ πνευματικὴ κίνησις..., ὅ.π., σ. 55.
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
