Ἀποσπάσματα
Σελ 14
Καλὲς προθέσεις, δημιουργικότητα, αὐτοθυσία πολλῶν καὶ πρώτης τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὰ γράμματα ἢ τὴν σπουδὴ ἀκόμη καὶ τῶν θετικῶν ἐπιστημῶν, ὑπῆρξε. Πρόβλημα εἶναι αὐτὸ ποὺ οἱ Πατέρες ὀνομάζουν νυσταγμό, ὅτι ὅλα ἔχασαν τὸ Μέτρο τους καὶ σταδιακὰ ἐντάχθηκαν σὲ μιὰ διάθεση βιολογικῆς ἰσχυροποίησης, καλλιεργῶντας ὑποκρισία καὶ ἀπαιδευσία. Στὴν μετεπαναστατικὴ ἐνδυνάμωση τῆς ἴδιας αὐτῆς διάθεσης, οἱ ἀνεπαρκεῖς πνευματικοὶ ἄνθρωποι ἄρχισαν ἀκόμα κι αὐτοὶ νὰ ὑπάρχουν εἰς πεῖσμα τοῦ περίγυρου. Ἡ βαρβαρότητα γινόταν συνεχῶς ὠμότερη. Ὁ Γιαννόπουλος αὐτοκτόνησε, ὁ Καρυωτάκης, ὁ Συκουτρῆς..., καὶ οἱ περισσότεροι ‘ἐπιζῶντες’ ἔνοιωθαν ἴσως πιὸ οἰκεῖο τους τὸν Ἐρημότοπο τοῦ Ἔλιοτ παρὰ τὴν Καινὴ Διαθήκη ἢ ἔστω τὸν Πλάτωνα. Ἄλλοι, ὅπως ὁ Σικελιανός, ‘τακτοποιήθηκαν’ σὲ ὁράματα, τὰ ὁποῖα δὲν μποροῦσαν καὶ (κυρίως) οὔτε χρειαζόταν νὰ ἔχουν ἀντίκρυσμα πραγματικὸ στὴν κοινωνία — σὰν μιὰ μορφὴ τρέλας ποὺ μέσα της προφυλάσσονταν, χωρὶς λόγο καὶ χωρὶς παραλογισμό, μιὰ φαντασία νοήματος.
Γιὰ τὴν πατρίδα τοῦ Σολωμοῦ, τοῦ Καβάφη, τοῦ Παπαδιαμάντη, τοῦ Ἐλύτη, τοῦ Παπατσώνη, δὲν μπορεῖ νὰ εἰπωθεῖ ὅτι προορίζεται γιὰ τὴν διαφθορά — ἀλλὰ μήπως μπορεῖ νὰ εἰπωθεῖ γιὰ τὶς πατρίδες τοῦ Ντοστογιέφσκυ, τοῦ Ἔλιοτ, τοῦ Ρίλκε ἢ τοῦ Πασκάλ; Πολλὰ καὶ σημαντικὰ τὰ χαρίσματα, ὥστε ἐνδέχεται τὸ πάθος τῆς σύμπτωσης στὴν βαρβαρότητα νὰ μετατραπεῖ σὲ μάθος, πρὸς ὄφελος τῆς κακοποιημένης χριστιανοσύνης καὶ ὅλων. Οὔτε ἔχει νόημα ἡ διαπίστωση πὼς ἡ Δύση τάχα εἶναι πρακτικὴ ἐνῶ ἡ Ἀνατολὴ θεωρητική, σὰν νὰ ἐπρόκειτο γιὰ μιὰ μοῖρα. Θεωρία καὶ πράξη εἶναι ἀληθινὲς στὸν βαθμὸ ποὺ ἔχουν διαμορφωθεῖ στὴν οὐσιώδη ἑνότητά τους, ἡ σωτηρία δὲν εἶναι μιὰ εἰδίκευση.
Προηγούμενη Ἑνότητα - Ἑπόμενη Ἑνότητα
