Ἀποσπάσματα
Σελ 13
Ἡ ἱστορία δὲν ἀποτελεῖ διαλεκτικὸ μόρφωμα τοῦ Πνεύματος πρὸς ἰδανικὴ τελειότητα, ἀλλὰ καὶ δὲν ταυτίζεται μὲ τὴν ἀλήθεια — κάθε στιγμή της, ἡ ἀνέγερση τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς εἴτε τὸ Ἄουσβιτς ἢ τὸ Γκουλάγκ, δὲν ἔχουν ὅλα τὴν ἴδια ἀξία. Ὁ πάπας δήλωνε ὅτι ναζισμὸς καὶ κομμουνισμὸς καὶ μαζὶ ἡ συγκεκριμμένη διάρκειά τους, ἦταν στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.[246] Τὸ ζήτημα εἶναι παλαιό, καὶ ἐπαναλαμβάνεται συνεχῶς. “Τὸ ἴδιο θεϊκὸ πνεῦμα δὲν ἔκανε τὸ φοβιτσιάρικο ἀρνάκι καὶ τὴν αἱμοβόρα τίγρη;” ρωτάει συνοπτικὰ ὁ Μπελίνσκυ.[247] Ἐν ἀρχῇ τὸ ἴδιο. Ὅμως ἄλλο νὰ ταυτίζεται ἀκόμη καὶ στὸ θηρίο ἕνα πλάσμα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μή δημιουργεῖται ἀχαριστία, καὶ ἄλλο νὰ ἐξομοιώνεται τὸ θηρίο μὲ τὸν ἅγιο. Γιὰ ποιό λόγο ἡ διαφορὰ αὐτή, καὶ “τί μπορεῖ, λοιπόν, νὰ ἐλπίζει κανεὶς ἀπὸ τὴν ἱστορία;”[248]
Ὅπως οἱ πράγματι φωτεινὲς στιγμὲς τοῦ βίου καθενὸς ὁδηγοῦν καὶ συμβουλεύουν, σημαίνουν τὸ μέλλον τῆς ἀλήθειας περισσότερο παρὰ τὸ παρελθόν, φανερώνοντας τὸ νόημα μέσα καὶ πέρα ἀπὸ τὸν χρόνο, παρόμοιο φῶς ἁπλώνει στὴν ἱστορία τὸ φανάρι τοῦ Βυζαντίου, ἂν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ δεῖ. Ἡ ἱστορία ἐνδέχεται γιὰ κάποιους κάποτε νὰ “καταυγάζεται ἀπὸ ἕνα ἄλλο φῶς ... ἐμπειρία ἑνὸς αἰωνίου παρόντος διὰ τοῦ χρόνου καὶ μέσα στὴ φανέρωση τοῦ χρόνου”.[249] Ἡ πεῖρα αὐτὴ γίνεται ὕμνος, εἰκόνα, μῦθος..., καλῶντας καὶ ὑπηρετῶντας τὸν βίο ἄλλων ἀνθρώπων καὶ κοινωνιῶν, θυμίζοντας “πόσο φοβερὸς εἶναι ὁ τόπος αὐτός· δὲν εἶναι τοῦτο παρὰ οἶκος τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ”.[250]
[246] Ὅπως ἀναφέρει ὁ Ρέμο Μποντέι σὲ συνέντευξή του (La stampa, ἑλλ. μτφρ. στὴν Ἐλευθεροτυπία, ἀρ. 186, 12 Ἰουνίου 2005, ἔνθετο, σ. 26).
[247] Μπελίνσκυ, Ἀνάλεκτα, ὅ.π., σ. 38.
[248] Φλορόφσκυ, Χριστιανισμὸς καὶ πολιτισμός, ὅ.π., σ. 21.
[249] Γιάσπερς, Μαθήματα φιλοσοφίας, ὅ.π., σ. 60.
[250] Γεν. 28.17.
