Κίρκεγκωρ,
Η Αγωνία που
λυτρώνει [42 σελ.]
Σελ 4
Οι έννοιες «ενοχή» και «αμαρτία» στο πιο βαθύ νόημα δεν υπάρχουν στον
Παγανισμό. Αν υπήρχαν, οι ειδωλολάτρες θάχαν καταποντιστεί μέσα σ' αυτή
την αντίφαση, πως θα γίνονταν ένοχοι μέσω του πεπρωμένου. Αυτή στ'
αλήθεια είναι η ανώτατη αντίφαση, κι απ' αυτήν γλυτώνει μόνον ο
Χριστιανισμός. Αλλά ο Παγανισμός δεν την αντιλαμβάνεται, επειδή ορίζει
πολύ ελαφρόμυαλα την έννοια «ενοχή».
Ακριβώς οι έννοιες «ενοχή» και «αμαρτία» εγκαθιδρύουν το άτομο σα
Μονάδα. Δεν γίνεται πια λόγος για σχέση προς τον υπόλοιπο κόσμο, για
σχέση προς το παρελθόν. Για ένα πράγμα πρόκειται πια: για το ότι είναι
ένοχος, κι όμως ένοχος γίνεται μέσω του πεπρωμένου, δηλαδή μέσω όλων
εκείνων για τα οποία δεν γίνεται πια λόγος, κι η ίδια του η ενοχή
καταργεί την έννοια «πεπρωμένο», το ίδιο αυτό πεπρωμένο που τον έκανε
ένοχο.
Η αντίφαση αυτή, με λαθεμένη ερμηνεία, παρέχει σφαλερή έννοια του
προπατορικού αμαρτήματος, και παρέχει την αληθινή έννοια με σωστή
ερμηνεία, ότι δηλαδή κάθε άτομο είναι ο εαυτός του και το ανθρώπινο
γένος, κι ότι το μεταγενέστερο άτομο δεν διαφέρει ουσιαστικά απ' το
πρώτο. Μέσα στη δυνατότητα της αγωνίας η ελευθερία καταποντίζεται
νικημένη απ' το πεπρωμένο, κι η πραγματικότητά της εγείρεται με την
εξήγηση πως έγινε ενοχή. Η αγωνία στην έσχατη κορύφωσή της, όπου το
άτομο νομίζει πως έγινε κιόλας ένοχο, δεν είναι ακόμα ενοχή. Η αμαρτία
λοιπόν δεν έρχεται ούτε σαν ανάγκη ούτε σα σύμπτωση, να γιατί στην
έννοια «αμαρτία» αντιστοιχεί: η θεία Πρόνοια.
Πρβλ.:
Γιάσπερς, Ένα
μάθημα για τον θάνατο *
Τὸ βιο-μηχανικὸ πρόταγμα
*
Χάιντεγγερ, Νοεῖν καὶ Εἶναι (Ἀναφορὰ στὸν Παρμενίδη καὶ τὸν Σοφοκλῆ) *
Προϋποθέσεις
της πνευματικής ζωής *
Ὀρθοδοξία, Καθολικισμός, Εὐρώπη - Ἐρωτήσεις
καὶ Ἀπαντήσεις
