Κίρκεγκωρ,
Η Αγωνία που
λυτρώνει [42 σελ.]
Σελ 5
Στους κόλπους του Χριστιανισμού μπορείς να βρεις την αγωνία του
Παγανισμού για το πεπρωμένο παντού όπου το πνεύμα, μολονότι
αναμφισβήτητα παρόν, δεν έχει ουσιαστικά εγκαθιδρυθεί σαν πνεύμα. Το
φαινόμενο θα δειχτεί σαφέστατα, αν παρατηρήσεις ένα μεγαλοφυή. Ο
μεγαλοφυής είναι άμεσα υπερβατική υποκειμενικότητα. Δεν έχει ακόμα
εγκαθιδρυθεί σαν πνεύμα, γιατί σαν τέτοιο μόνο μέσω του πνεύματος
εγκαθίσταται. Μια κι είναι αμεσότητα, ο μεγαλοφυής μπορεί κάλλιστα να
είναι πνεύμα (σε τούτο έγκειται η πλάνη που νομίζει πως η εξαιρετικότητά
του είναι πνεύμα εγκαθιδρυμένο σαν πνεύμα), αλλά τότε υπάρχει έξω απ'
αυτόν Κάτι που δεν είναι πνεύμα, και που η σχέση του με το πνεύμα είν'
εξωτερική. Να γιατί ο μεγαλοφυής ανακαλύπτει διαρκώς το πεπρωμένο, και
όσο πιο βαθύς είναι, τόσο πιο βαθιά το ανακαλύπτει. Αυτό φυσικά για τους
απνευμάτιστους είναι ανοησία, ενώ στην πραγματικότητα είναι μεγαλειώδες·
γιατί κανένας άνθρωπος δε γεννιέται με έμφυτη την ιδέα της θείας
Πρόνοιας, κι αυτοί που νομίζουν πως τη λαβαίνουμε σιγά - σιγά με την
παιδεία βρίσκονται σε μεγάλη πλάνη, χωρίς για τούτο ν' αρνούμαι τη
σπουδαιότητα της εκπαίδευσης. Μ' αυτό δείχνει ο μεγαλοφυής όλη τη
ρωμαλεότητα της αρχετυπικότητάς του, με το ότι ανακαλύπτει το πεπρωμένο,
και με τούτο πάλι δείχνει την αδυναμία του. Για το άμεσο πνεύμα, που
είναι πάντοτε ο μεγαλοφυής — μόνο που είναι άμεσο πνεύμα sensu
eminentiori [σε εξαιρετική έννοια] — το πεπρωμένο είναι σύνορο. Μόνο η
αμαρτία εγκαθιστά τη θεία Πρόνοια. Γι' αυτό ο μεγαλοφυής έχει να κάνει
ένα τεράστιο αγώνα για να την φτάσει. Αν δεν το πετύχει, τότε προσφέρει
ένα κάλλιστο αντικείμενο μελέτης του πεπρωμένου.
Πρβλ.:
Γιάσπερς, Ένα
μάθημα για τον θάνατο *
Τὸ βιο-μηχανικὸ πρόταγμα
*
Χάιντεγγερ, Νοεῖν καὶ Εἶναι (Ἀναφορὰ στὸν Παρμενίδη καὶ τὸν Σοφοκλῆ) *
Προϋποθέσεις
της πνευματικής ζωής *
Ὀρθοδοξία, Καθολικισμός, Εὐρώπη - Ἐρωτήσεις
καὶ Ἀπαντήσεις
