Σημειωτική: Πρόλογος

Daniel Chandler

Μετάφραση: Μαρία Κωνσταντοπούλου

Πρόλογος

Πολλές φορές μ’ έχουν ρωτήσει γιατί έγραψα τη Σημειωτική για Αρχαρίους και για ποιόν. Την έγραψα το 1994, αρχικά για τον εαυτό μου και για τους φοιτητές μου, προετοιμάζοντας ένα μάθημα που διδάσκω σε Εκπαίδευση στα Επικοινωνιακά Μέσα για τριτοετείς φοιτητές του Πανεπιστημίου της Ουαλλίας στο Αμπερύστουιθ. Κατά τη γνώμη μου, η κατανόηση τόσο της σημειωτικής όσο και του Μαρξισμού είναι απαραίτητη για οποιονδήποτε μελετά την Εκπαίδευση στα Επικοινωνιακά Μέσα (τουλάχιστον από τη βρεταννική σκοπιά). Ελπίζω οι αναγνώστες, που έχουν άλλους σκοπούς, να μου συγχωρήσουν τις σιωπηρές υποθέσεις που έκανα για το ακροατήριό μου.

Αφότου εμφανίστηκε ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο (Cobley & Jansz 1997), αισθάνθηκα τον πειρασμό να αναδιατυπώσω τον τίτλο αυτού του ηλεκτρονικού δημοσιεύματος ως «Σημειωτική για Εντελώς Αρχαρίους», αλλά διατήρησα για λίγο τον αρχικό του τίτλο. Κατά σύμπτωση το βιβλίο που προανέφερα άλλαξε τίτλο το 1999 και ονομάστηκε «Εισαγωγή στη Σημειωτική». Σκόπευα πάντα να γράψω το κείμενό μου, όσο μου ήταν δυνατόν, για εντελώς αρχαρίους. Αν γνωρίζετε κάποιον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσα να βελτιώσω το κείμενο από την άποψη αυτή, θα ήμουν ευτυχής να σας ακούσω. Ο όγκος της 'θετικής ανάδρασης' που δημιούργησε η ηλεκτρονική αυτή έκδοση με εξέπληξε και με παραξένεψε (όσο και με ενθάρρυνε), ειδικά αφού παρήχθη αρχικά κυρίως για τους σπουδαστές μου. Ένας λόγος μπορεί να είναι ότι η έκθεση σε ένα νέο μέσο μοιάζει να δημιουργεί νέο ενδιαφέρον για τη σημειωτική. Ένας άλλος μπορεί να είναι, ότι τόσα πολλά από αυτά που γράφονται για τη σημειωτική, μοιάζει να έχουν γραφεί για να κρατήσουν εκτός νυμφώνος, αυτούς που δεν είναι ήδη «μέλη της λέσχης». Πολλοί αναγνώστες είχαν την καλωσύνη να μου αναφέρουν ότι αυτή η ηλεκτρονική δημοσίευση είναι πράγματι χρήσιμη για τους αρχαρίους (κάτι που με χαροποίησε). Βέβαια σκοπός της είναι να γίνει «σύντροφος του αναγνώστη» στην προσέγγιση δυσκολότερων σημειωτικών κειμένων, τα οποία τόσο συχνά υποθέτουν γνώση πολύ ειδικής ορολογίας. Ζητώ συγγνώμη από τους αναγνώστες μου, που δε χρειάζονται τέτοιαν εισαγωγή, για ωρισμένες υπεραπλουστεύσεις, στις οποίες υπέκυψα μερικές φορές, για να υπηρετήσω τα συμφέροντα του κυρίου ακροατηρίου μου, αλλά αν αισθάνονται ότι το παράκανα σε μερικές περιπτώσεις, θα ήθελα πραγματι να ακούσω πώς θα μπορούσα να το διορθώσω.

Σαφώς, η δημοσίευση ακαδημαϊκών δοκιμίων στον Ιστό προσφέρει τη δυνατότητα πρόσβασης σε πολύ ευρύτερα ακροατήρια από αυτά στα οποία είναι συνηθισμένοι οι ακαδημαϊκοί. Παρακινώ τους συναδέλφους μου να διατηρούν τα δικαιώματα ηλεκτρονικής έκδοσης (on-line) των εργασιών τους, προσθέτοντας στις συμβάσεις που συνάπτουν με τους εκδότες τους και στα χειρόγραφα που υποβάλλουν για δημοσίευση σε έντυπα μια γραμμή, που να λέει ότι «ο συγγραφέας διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύσει (on-line) ηλεκτρονικές εκδόσεις της εργασίας αυτής».

Έχω μέχρι τώρα αποφύγει τον πειρασμό να περιλάβω μια φόρμα σχολίων, που να μεταφέρει τα σχόλια των αναγνωστών μου αυτόματα στον Πρόεδρο του Τμήματός μου, ούτως ώστε οι συνάδελφοί μου να αντιληφθούν, ότι οι περιπέτειές μου στον κυβερνοχώρο εκτιμώνται από κάποιους. Προσπαθώ να απαντώ στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο των αναγνωστών μου, αλλά δεν έχω πάντα τη δυνατότητα να βρώ το χρόνο, έτσι ελπίζω να συγχωρηθώ αν χρησιμοποιήσω το χώρο αυτό για να ευχαριστήσω οποιονδήποτε δεν πήρε ατομική απάντηση. Συνεχίζω να δέχομαι μ’ ευχαρίστηση σχόλια και υποδείξεις.

Συχνά παίρνω ηλεκτρονικά μηνύματα, που με ρωτούν, αν πρέπει να πληρώσουν για τη χρήση αυτής της πηγής πληροφοριών (αλήθεια!). Εκτός αν προτίθεστε να διανείμετε αντίγραφα, δε χρειάζεται πληρωμή. Οποιοσδήποτε αισθάνεται παθολογικά ευγνώμων για τη χρήση της πηγής αυτής, προσκαλείται να μου χαρίσει κανένα μεταχειρισμένο βιβλίο, που θα σκόπευε να πετάξει (για οποιαδήποτε πλευρά των επικοινωνιακών σπουδών), για να θρέψει τη χρόνια βιβλιοφιλική μου τάση.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον καθηγητή Δρα Winfried Nöth του Πανεπιστημίου του Kassel για τα χρήσιμα σχόλιά του πάνω στην ‘άρθρωση’ και στα ‘κενά σημαίνοντα’. Ο Δρ. David Mick του πανεπιστημίου του Wisconsin-Madison είχε την ιδιαίτερη καλωσύνη, να με ενημερώνει για τα δικά του δοκίμια στη σημειωτική της διαφήμισης, που υπήρξαν μια χρήσιμη πηγή ιδεών και παρατηρήσεων.