ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
ΠΟΛΥ ΣΠΑΝΙΑ πνευματικὸς πατέρας στάθηκε συνεχῶς στὸ ὕψος τῆς παιδείας — ὅμως ἀπὸ αὐτὸ προέρχεται καὶ πρὸς αὐτὸ κινεῖται, ὥστε ὅλες τὶς ἀδυναμίες ἀναπληρώνει ὁ Λόγος. Ὅταν ἡ κίνηση δὲν εἶναι πρὸς τὴν παιδεία ἀλλὰ πρὸς τὴν ἀπάτη, ἡ ψυχὴ ἀναγκαῖα ὁδηγεῖται στὸν τραυματισμό της. Αὐτὸ καθρεφτίζεται ἐπίσης στὴ δευτερεύουσα διάσταση, μὲ ὅλες τὶς πνευματικὲς συμφορὲς ποὺ μαστίζουν τὸν πολιτισμὸ τῆς δυτικῆς καὶ παγκοσμιοποιούμενης πλευρᾶς τῆς πρώην χριστιανοσύνης, μὲ τὴν ἀνατολικὴ νὰ γίνεται ἐπίσης δυτική, δηλαδὴ νὰ καταργεῖται, μὲ τόση ταχύτητα, ὥστε σύντομα ἡ διάκριση θὰ ἔχει χάσει τελείως τὸ νόημά της γιὰ τὶς κοινωνίες ὡς τέτοιες.
Ὁ Ντοστογιέφσκυ ἰσχυρίζεται ὅτι “μόνο μὲ τὴν πίστη στὴν ἀθανασία του φθάνει ὁ ἄνθρωπος στὸ σκοπὸ ποὺ τοῦ ἔχει ταχθεῖ ἐδῶ κάτω”.[198] Ὅμως ἡ ἰδεολογικὴ πεποίθηση ἀναστέλλει τὴν αὐθορμησία καὶ τὴν ἐσωτερικότητα, εὐνοῶντας πνευματικὴ ὑπανάπτυξη ἀντὶ πληρότητος: “ἂν ὁ ἄνθρωπος ἐγνώριζε τὴν ἀθανασία του ὡς δεδομένο, θὰ ἔχανε τὴν οὐσιαστικὴ φύση του. Τὸ νὰ διατηρεῖ τὴν ἄγνοιά του κάνει ὥστε νὰ ἔλθει στὸν ἑαυτό του καὶ νὰ τίθεται στὸν δρόμο του”.[199] ‘Δρόμος’ καὶ ‘σκοπὸς ποὺ ἔχει ταχθεῖ ἐδῶ κάτω’ στὸν ἄνθρωπο δὲν εἶναι ἡ μετάθεση τοῦ νοήματος στὴν ἐρχόμενη ζωή: γιατί θὰ ὑπῆρχε στὴν αἰωνιότητα ἕνα νόημα ποὺ στάθηκε ἀδύνατο νὰ προκύψει ἤδη τώρα; Τὸ νόημα δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἀντικειμενικὲς καὶ ἐξωτερικὲς προϋποθέσεις. Ἡ ἰδεολογικὴ ἀπόβλεψη στὴν αἰωνιότητα μεταθέτει στὸ ἐπέκεινα τὸν βίο αὐτὸ ὡς ἔχει, ὁπότε ἡ ἴδια ἡ πίστη καταντάει ἐφιάλτης. Χωρὶς τὸ πάθος ζωντανῆς Θεογνωσίας, ἀπ’ ὅπου προκύπτει ὁ πόθος της, γιὰ ποιό Λόγο θὰ ἤθελε κανεὶς τὴν αἰωνιότητα; Τὸ ἐρώτημα ἐτέθη στὴν Δύση τὸν καιρὸ τῶν ἡσυχαστικῶν ἐρίδων, ὅτι δὲν εἶναι δυνατὴ ἑνότητα ἐκκλησιαστικὴ ἱδρυόμενη στὴν ἀπουσία τοῦ Θεοῦ! Ἡ Δύση ἀπάντησε μὲ φρικτὴ εἰρωνία, ἀντὶ γιὰ δύναμη Ἀνάστασης προτιμῶντας μιὰ ἰδεολογικὴ οὐτοπία, δημιουργῶντας τὴν αἰωνιότητα ὡς κόλαση ἤδη στὴ ζωὴ αὐτή.
[198] Ντοστογιέφσκυ, Τὸ
ἡμερολόγιο ἑνὸς συγγραφέα, μτφρ. Μ. Ζωγράφου, Ἀθήνα χ.ἔ., σ. 219.
[199] Γιάσπερς, Μαθήματα φιλοσοφίας, μτφρ. Χρ. Μαλεβίτσης, Ἀθήνα 1978, σ. 190.
