ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Ὁ 13ος αἰώνας εἶναι ἐπίσης ἡ ἐποχὴ ὅπου ὁ μηχανισμὸς ἔβαλε γερὰ τὴν σφραγίδα του στὴν παιδεία, κάνοντας ἄλλο ἕνα καὶ κρίσιμο βῆμα γιὰ τὴν μετατροπὴ τῆς φιλοσοφίας σὲ κάτι γιὰ τὸ ὁποῖο ὁ Πασκὰλ ἔλεγε ὅτι “δὲν ἀξίζει μιᾶς ὥρας κόπο”,[259] ἂν καὶ ἐπρόκειτο νὰ ἀποδειχτεῖ ἰδιαίτερα ἀνθεκτικό.[260]
“Διάφοροι λόγιοι ἀνέλαβαν ἰδιωτικὰ νὰ διδάσκουν τοὺς μαθητὲς ποὺ προσέρχονταν σὲ αὐτούς, τὴν ἐπιστήμη τὴν ὁποία γνώριζε καθένας τους ... Οἱ ἔτσι διδάσκοντες καὶ διδασκόμενοι ἀποτέλεσαν ἕνωση (universitas)”.[261]
Γιὰ τὴν ἀκρίβεια ἀποτέλεσαν ὕβρι: συμβατικὴ ἑνοστρέφεια περιεκτικὴ τοῦ παντός. Συγγενὴς ὕβρις καὶ σχιζοείδεια ὑπάρχει ἐπίσης στὰ σχολαστικὰ universalia, καθολικὲς ἔννοιες, οἱ ὁποῖες ἐθεωροῦντο πιὸ πραγματικὲς ἀπὸ τὰ συγκεκριμένα ὄντα, ἀλλὰ μπορεῖ καὶ λογιστικὲς ἀφαιρέσεις χωρὶς κανένα πραγματικὸ περιεχόμενο. Ἡ νεοελληνικὴ ἀπόδοση τῆς universitas ὡς ‘πανεπιστημίου’, ἂν καὶ περιέχει τὴν ὕβρι, ὅμως μειώνει σὲ εὖρος καὶ βάθος τὴν ταυτόχρονη κοσμογονία καὶ κοσμοχαλασιὰ τῆς universitas, university, δηλαδὴ τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἑταιρείας.
Σὲ κοινωνία ἤδη σύμβασης-διαίρεσης, ἡ γνώση ἄρχισε ἔτσι νὰ ἑδραιώνει τὴν ἐξω‑πραγματικὴ μαζὶ καὶ ὑπερ-πραγματικὴ φύση παμφάγου συμβάσεως καὶ μηχανῆς, μὲ τὴν ὁποία πορεύεται μέχρι σήμερα, ἀκόμη πιὸ ἀτομοκρατικὴ καὶ μαζοποιημένη μετὰ τὴν ‘πινελιὰ’ μηχανιστικῆς συλλογικότητας, τὴν ὁποία εἶχε ἤδη συστήσει ὁ Μπαίηκον στὴ Νέα Ἀτλαντίδα, ἐκτείνοντας ἐξίσου στὴν πρωτογενῆ ἔρευνα τὸ ἦθος τῆς θεμέλιας σύμβασης διδασκόντων καὶ διδασκομένων. Ἡ Νέα Ἀτλαντίδα ἄρχισε νὰ κατασκευάζεται ὡς τελειοποίηση τῆς παπικῆς στὴν πιὸ ἀδίστακτη δυνατὴ μηχανομαγεία, τὴν ὁποία περιέγραφε ὁ Πλάτων στὸν μῦθο τῆς ἀρχαίας Ἀτλαντίδας, ἀγνοῶντας μὲν τὴν παπικὴ ‘πραγματικότητα’ τοῦ μύθου του, ἀλλὰ καὶ ἄμεσα γνωρίζοντάς την σὲ ἠπιώτερο ἔστω βαθμό, στὸ μηχανοσκοπικὸ καρκίνωμα ποὺ κατάπινε τὴν Ἀθήνα τῆς ἐποχῆς του.
[259] Παραθέτει ὁ Τατάκης, Μελετήματα
χριστιανικῆς φιλοσοφίας, ὅ.π., σ. 100.
[260] Μὲ ἀφέλεια τὸ ἐξυμνεῖ ὁ Καῖσλερ στὴν (ἀκριβέστατη) παρομοίωσή του γιὰ τὴν ἀνακάλυψη τῶν Ἀρχαίων ἀπὸ τὴν Δύση: “εἶναι σὰ νὰ βγῆκε ἀνέπαφη ἀπὸ τὴν τέφρα καὶ τὸν σπαραγμὸ ἑνὸς ἀτομικοῦ πολέμου μιὰ τέλεια Ἐγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα”! (Οἱ Ὑπνοβάτες, ὅ.π., σ. 41).
[261] Στεφανίδης, Ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, ὅ.π., σ. 559.
