ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Τουλάχιστον βιολογικὰ τὸ τέλος δὲν ἦρθε, ὅμως ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη δὲν μιλάει γιὰ τέλος ἀλλὰ γιὰ ἀποχαλίνωση τοῦ Ἀντίχριστου, ἐνῶ τὸ ‘δὲν θ’ ἀργήσει’ τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ Ἀνδρέα σημαίνει διάστημα χρόνου ποὺ μπορεῖ νὰ κρατάει ἀρκετοὺς αἰῶνες.[550] Τὸ οὐσιῶδες δὲν βρίσκεται στὴν ἀπροσδιόριστη ἐποχὴ τοῦ βιολογικοῦ τέλους, ἀλλὰ στὸ ἤδη γεγονός, ὅτι μὲ τὴν Ἅλωση τῆς Πόλης ἀρχίζει ἡ ἐπικράτεια τοῦ βιο‑μηχανικοῦ μηδενισμοῦ, μέσα ἀπὸ διάφορους εὐφημισμούς — ἀνθρωπισμός, ἐπιστημονικὴ ἐπανάσταση, διαφωτισμός, κλπ. Αὐτὸ δὲν ἔμεινε τελείως ἀπαρατήρητο οὔτε στὴν δύση τῆς χριστιανοσύνης, ἡ ὁποία, ἄλλωστε, ἔπαιρνε τὴν ἐξουσία νὰ ὑλοποιήσει τὴν μετάβαση ἀπὸ τὴν Πόλη στὸ τίποτα...
“Καὶ νὰ πού, γύρω ἀπ’ τὸ τέλος τοῦ 15ου αἰῶνα, βλέπουμε τούτη τὴν μεγάλη ἀνησυχία νὰ κάνει στροφὴ γύρω ἀπ’ τὸν ἑαυτό της ... Ἡ φρίκη μπροστὰ στὸ ἀπόλυτο καὶ τελεσίδικο ὅριο τοῦ θανάτου, ἔρχεται τώρα καὶ παγώνει μέσα στὶς γκριμάτσες μιᾶς συνεχοῦς εἰρωνίας ... Τὸ κεφάλι ποὺ θὰ γίνει νεκροκεφαλή, εἶναι κιόλας ἀδειανό. Ἡ τρέλα δίνει τὸ ‘παρὼν’ τοῦ θανάτου ... Ἀπὸ τὴν μάταιη μάσκα ὣς τὸ πτῶμα, τὸ ἴδιο χαμόγελο συνεχίζεται ... Πάντα πρόκειται γιὰ τὸ μηδὲν τῆς ὕπαρξης, ἀλλὰ τοῦτο τὸ μηδὲν δὲν ἀναγνωρίζεται πιὰ σὰν τέρμα ἐξωτερικὸ καὶ τελειωτικό, ποὺ εἶναι ταυτόχρονα ἀπειλὴ καὶ κατάληξη· γίνεται αἰσθητὸ ἀπὸ τὰ μέσα, σὰν διαρκὴς καὶ σταθερὴ μορφὴ τῆς ὕπαρξης ... Αὐτὸ ἀκριβῶς προφητεύει κι ὁ Eustache Deschamps: ‘εἴμαστε δειλοί, μίζεροι καὶ κατσιασμένοι, γερασμένοι, πλεονέχτες καὶ γλωσσοκοπάνες. Ἄλλο δὲ βλέπω ἀπὸ τρελές, τρελούς· τὸ τέλος πλησιάζει κι ὅλα μὰ ὅλα, μὰ τὴν ἀλήθεια, πᾶν κατὰ διαόλου’.”[551]
[550] Μὲ δεδομένο τὸ διάστημα τῆς βυζαντινῆς χιλιετίας, τὸ ‘δὲν θ’ ἀργήσει’
κανονικὰ δὲν μπορεῖ νὰ σημαίνει περισσότερο ἀπὸ μιὰ χιλιετία, ὁπότε τὸ ἀπώτατο
ὅριο τίθεται μὲ ἀσφάλεια περὶ τὸ 2500 μ.Χ. Τέτοιοι ὑπολογισμοὶ μπορεῖ νὰ εἶναι
συναρπαστικοί, ὅμως καὶ ἐπικίνδυνοι, στὸν βαθμὸ ποὺ καλλιεργοῦν μοιρολατρεία,
καὶ πρῶτα πρῶτα ἤδη ὑπερβολὴ ἀφοσίωσης στὴν δευτερεύουσα διάσταση, τῆς γενικῆς
ἱστορίας, τὴν ὥρα ποὺ τὸ κύριο βρίσκεται στὸ διάστημα τοῦ προσωπικοῦ βίου
καθενός, στὸ τέλος τοῦ ὁποίου συμβαίνει κατὰ κύριο λόγο ἡ Συντέλεια τῶν αἰώνων.
[551] Φουκώ, Ἡ ἱστορία τῆς τρέλας, ὅ.π., σελ. 20-21.
