ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Τὸ τραῦμα ἐπαίρεται, πὼς “ἡ συνολικὴ ἐτήσια παραγωγὴ κάρβουνου στὴν Βρετανία ἀνερχόταν σὲ 210.000 τόννους περίπου γύρω στὰ 1550· τὸ 1630 ἔφθασε τὸ 1,5 ἑκατομμύριο τόννους περίπου”.[283] Τὸ τραῦμα ἐπαίρεται ἐπίσης γιατὶ ἀπ’ τὴν ‘ἴδια’ δημιουργικότητα δὲν προέκυπτε μόνο κάρβουνο, ἀλλὰ καὶ “οἱ τραγωδίες τοῦ Σαῖξπηρ, οἱ φιλοσοφικοὶ στοχασμοὶ τοῦ Ἁγίου Θωμᾶ τοῦ Ἀκινάτη, τοῦ Ντεκὰρτ καὶ τοῦ Κάντ...”.[284]
Ἂν γινόταν ἕνα θαῦμα, καὶ τὸ τραῦμα μποροῦσε καὶ νὰ διαβάζει τὸν Σαῖξπηρ, θὰ ἀναγνώριζε τὸν βασανισμὸ ἀπὸ τὸν ἐφιάλτη τοῦ βιο‑μηχανικοῦ προτάγματος, ἀνάμικτο μὲ τὴν ζωή, ποὺ ὄχι ἁπλῶς δὲν δημιούργησε ἡ βιο‑μηχανία, ἀλλὰ κάνει τὰ πάντα γιὰ νὰ σκοτώνει. Γνωστὴ ὅμως ἡ ἐφεδρικὴ ἀπάντηση, ὅτι “ἔτσι εἶναι ὁ κόσμος, καὶ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀλλοιώτικα!”[285]
Πῶς εἶναι λοιπὸν ὁ ‘κόσμος’;
Ὄχι μόνο ὁ Σαῖξπηρ, ἀλλὰ καὶ ὁ Θερβάντες, ὁ Ἀκινάτης, ὁ Καρτέσιος, ὁ Κάντ, τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς δυτικῆς πλευρᾶς τῆς χριστιανοσύνης ἀποτελεῖται ἀπὸ λιγώτερο ἢ περισσότερο ἰσχυρὲς ἐκδηλώσεις ἀπουσίας τοῦ νοήματος. Ἀξίζει νὰ σταθοῦμε ἐδῶ λίγο περισσότερο, καὶ νὰ δοῦμε τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο τὸ μηδὲν τροφοδοτεῖ τὴν μηχανή.
[283] Τσιπόλα, Ἡ Εὐρώπη πρὶν
ἀπὸ τὴ βιομηχανικὴ ἐπανάσταση, ὅ.π., σ. 375.
[284] Τσιπόλα, ὅ.π., σ. 386.
[285] Μπελίνσκυ, Ἀνάλεκτα, μτφρ. Λιλ. Γεωργίου, Μάχη Γεωργίου-Κορωναίου, Ἀθήνα 1970, σ. 38.
