ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Ὁ παπικὸς κλῆρος δὲν ἐνδιαφέρεται καθοριστικὰ γιὰ τὴν ἐκτίμηση τῶν Ὀρθόδοξων στὸν Ἀκινάτη. Ἤδη ἐπὶ λατινικῆς κατοχῆς καὶ ἀκόμη πιὸ χαρακτηριστικὰ στὶς ἑνωτικὲς συζητήσεις πρὸ τῆς ἁλώσεως, γινόταν φανερὸ ὅτι ἐπιδιώκει ἑνωτικὰ σχήματα μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὰ κατορθώνει ἡ ἀκοσμία τῶν πολυπολιτισμικῶν κυβερνήσεων, ὅπου τὸ ὑποτιθέμενο μέλος κοινοῦ σώματος, μπορεῖ κάλλιστα νὰ νοιώθει στὸ βάθος καὶ ἀπέχθεια, καταπίεση, κλπ., χωρὶς αὐτὸ νὰ διαβάλλει τὴν ἕνωση ὡς τέτοια, δηλαδὴ ἐφόσον τηρεῖται μιὰ σύμβαση καὶ συμφωνία ὑπὸ τὴν ἀπειλὴ τῆς ὅποιας βίας. Ὅμως ἡ ἕνωση, ἂν εἶναι νὰ συμβεῖ πραγματική, δὲν θὰ ἀποφασισθεῖ ἐν κενῷ· χρειάζεται νὰ γεννηθεῖ ἐσωτερικά, ὡς μετοχὴ στὸ σημαντικὸ καθενός, κατόπιν στὸ λιγώτερο σημαντικό, συνεχῶς ἔτσι προχωρῶντας, ὁδηγῶντας σὲ κοινή, αὐθόρμητη καὶ κατ’ ἀρχὴν ἢ καὶ μόνο ὑπόρρητη ἐκτίμηση διαφορῶν καὶ βαθμῶν, σὲ κοινὸ μέτρο — ἀκριβῶς ὅπως ὅσοι ἀγαποῦν, γιὰ παράδειγμα, τὴν κλασικὴ μουσική, δὲν τίθεται κἂν θέμα νὰ συζητήσουν ἂν ὁ Μότσαρτ εἶναι μεγαλύτερος τοῦ Σκαρλάτι, κλπ.
Ὅσο δημιουργεῖται ἀπορία, ‘γιατί ὁ Συμεὼν εἶναι πιὸ σημαντικὸς ἀπὸ τὸν Ἀκινάτη;’ (ἢ ἀντιστρόφως), ὅσο τέτοιες ἱεραρχήσεις δὲν εἶναι σαφεῖς καὶ αὐτονόητες, ἀλλὰ καὶ σκανδαλίζουν, γίνεται ἀντιληπτὸ πὼς δὲν ὑφίσταται ἑνότητα πολιτισμική, ἡ δὲ ἀπάντηση τέτοιων ἐρωτημάτων, καὶ ἂν ἦταν δυνατὴ ὡς ἀπολύτως καταληπτὴ καὶ πειστική, δὲν θὰ ἀρκοῦσε γιὰ νὰ δημιουργηθεῖ ἑνότητα: χρειάζεται νὰ μὴν ἔχει κἂν τεθεῖ ἐρώτημα. Μὲ ἄλλα λόγια, δέν ὑπάρχει ἡ λεγόμενη ‘Χριστιανοσύνη’: Ἀκινάτης καὶ Συμεὼν δὲν ἀνήκουν στὸν ἴδιο κόσμο, δὲν μποροῦμε νὰ γνωρίζουμε τὸ ἴδιο σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση ποιός εἶναι περισσότερο ἢ κυριώτερα σημαντικός, γι’ αὐτὸ ἡ παποσύνη καταδίκασε τὸν ἴδιο τὸν δικό της μεγαλύτερο θεολόγο, ἔχοντας ἤδη ἀποκοπεῖ ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία καὶ κακοποιήσει τὸ Βυζάντιο. Μὲ τὰ μάτια τοῦ Κινέζου ἢ Τούρκου ἢ Ἰνδοῦ, Ἀκινάτης καὶ Συμεὼν ἀνήκουν στὸν ἴδιο κόσμο, ἡ ‘Χριστιανοσύνη’ ὑπάρχει, καὶ εἶναι ὁλόκληρη μιὰ ‘Δύση’. Ἡ ἑνότητα αὐτὴ χρειάζεται; Ἑνότητα μὲ τόσο χαμηλὸ κοινὸ παρονομαστή, ὥστε νὰ ἀπαιτοῦνται τουρκικὰ μάτια γιὰ νὰ γίνει ὁρατή; Ὅμως ἀδύνατο νὰ ὑπάρχει ἀκόμα καὶ ἡ ἐλάχιστη αὐτὴ ἑνότητα, ἂν ἡ ‘χριστιανοσύνη’ φθάσει νὰ βλέπει τὸν ἑαυτό της ἀπὸ τέτοια ἀπόσταση — ὅπως τείνει πράγματι νὰ συμβεῖ.
