ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ λατινικὰ βρίσκονται στὰ θεμέλια τῶν βιολογικὰ ἰσχυρῶν λαῶν ποὺ θέλησε νὰ μιμηθεῖ ἡ Ρωσία, ἴσως ἀποδεικνύει ὅτι ἀκόμα καὶ ἡ μερίδα αὐτὴ τῆς διανόησης κατὰ βάθος ἀπέβλεπε στὴν ὠμὴ δύναμη, συμπέρασμα ποὺ ἐνισχύει ἀκριβῶς ἡ παραδοσιακότητά της, τὸ γεγονὸς ὅτι κατέληγε ἐκεῖ μολονότι γιὰ τὴν μερίδα αὐτὴ περισσότερο ἀπὸ ἄλλες τὸ ρωσικὸ παρελθὸν ἀναγνωριζόταν ἑνωμένο μὲ τὸ Βυζάντιο καὶ συνειδητὰ ἀντιλατινικό. Προσπερνῶ τὴν πιθανότητα αὐτή, ὥστε νὰ σκεφτοῦμε τὴν περίπτωση τῆς ‘καλῆς προαίρεσης’.
Σκεπτόμενοι τὶς προϋποθέσεις τοῦ πλατωνικοῦ ἔργου, τί καταλαβαίνουμε; Ἂν ἦταν προϊὸν πειθαρχίας, θὰ ἔπρεπε νὰ ἰσχύει τὸ ἄτοπο, σειρὰ αἰώνων μὲ τὸν Πλάτωνα ὡς ἀρχή τους, καὶ ὅμως ἀνίκανων νὰ ἐπαναλάβουν τὴν πλατωνικὴ πειθαρχία: ἡ κάθαρση, προσοχὴ καὶ ζεστασιὰ τῆς ψυχῆς δὲν θεμελιώνεται σὲ λογιστικὴ πειθαρχία καὶ ἀνάγκη, ἀλλὰ ἀντιστρόφως καὶ οὔτε πάντα, οὔτε στὸν ἴδιο βαθμὸ γιὰ ὅλους.
Ἡ ἐφεύρεση μιᾶς πειθαρχίας ποὺ θὰ ἐπέτρεπε νὰ ἀποβληθεῖ ἡ μητρικὴ γλῶσσα προκειμένου ὁ ἄνθρωπος νὰ ὀνομάζεται homo, δὲν εἶναι ‘ἠλιθιότητα’, εἶναι θηριώδης ἀναισθησία. Ἡ λογιστικὴ πειθαρχία καθεαυτὴν ζητάει νὰ φυλακίζει στὸ περιορισμένο, ἀπ’ ὅπου προσπαθεῖ νὰ γλυτώνει ἡ ψυχὴ καταφεύγοντας ἀκόμη καὶ στὴν τρέλα. Ἡ ὁρμὴ γιὰ ‘φιλοσοφικὸ’ σύστημα τέλειας ἰσχύος, ἡ ρομαντικὴ παράδοση στὶς πιὸ σκοτεινὲς διαθέσεις καὶ ἀκόμη στὴν συστηματικότητα, κλπ., κινήσεις ὁσοδήποτε ἀπελπισμένες, τυφλές, ἀντιφατικές, πάνω ἀπ’ ὅλα εἶναι προσπάθειες τῆς ψυχῆς νὰ ἀποτινάζει τὸ περιορισμένο. Πῶς θὰ γοήτευε τὸ Φίδι, ἂν δὲν παρέμενε πραγματικὸ ἀγαθὸ ἀκόμα καὶ στὴ βέβηλη Τριάδα — ἀκόμα καὶ στοῦ Σίσυφου τὴν ἀγωνία ὁμηρικῆς ἐντάσεως ὁρμή, ἀλλὰ χωρὶς τὸν ὁμηρικὸ Λόγο.
