MACHINA

ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ

(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)

Ὅταν ἡ πίστη δὲν εἶναι ζωντανή, καλύτερα πιστεύει ὅποιος πιστεύει λιγώτερο. Ὅσο μεγαλύτερη ἡ διάνοιξη τῆς ψυχῆς στὴν καθαρὴ δυνατότητα (ὅπως ἰσχύει μὲ ἔνταση στὴν νεώτερη ἐποχή), τόσο περισσότερο ἡ πίστη ἐκφράζεται ὡς ἀγωνία: “ὁ πλωτικὸς δὲν ἀνήκει οὔτε σ’ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πεθάνει, οὔτε σ’ αὐτοὺς ποὺ ζοῦν”,[654] ἀλλὰ “ἔχει μπεῖ στὸ μέσο τοῦ πελάγους, ὅπου μόνο οὐρανὸς καὶ θάλασσα καὶ θάνατος ἕτοιμος”.[655] Στὴν κατάσταση αὐτὴ ὁ πνιγμὸς εἶναι πιθανός, ἀλλὰ ὄχι ἀπαραίτητος: “ὑπάρχουν μονάχα δυὸ εἰδῶν ἄνθρωποι ποὺ νὰ μπορεῖ κανένας νὰ τοὺς πεῖ γνωστικούς· ἢ κεῖνοι ποὺ ὑπηρετοῦν τὸ Θεὸ μὲ ὅλη τὴν καρδιά τους, γιατὶ τὸν γνωρίζουν, ἢ κεῖνοι ποὺ τὸν ἀποζητᾶνε μ’ ὅλη τὴν καρδιά τους, ἐπειδὴ δὲν τὸν γνωρίζουν”.[656] Καταλαβαίνω τὸν πλωτικὸ ἀπὸ τὴν ἄμετρη τόλμη. Δὲν πειθαρχεῖ πουθενά, οὔτε κἂν ἀναρχικός, ἀκολουθῶντας τὴν ἀγωνία του βιώνει ἀληθινὰ τὴν ἀπουσία τῆς ἀλήθειας, δηλαδὴ δὲν ἔχει νὰ χάσει ποτὲ τίποτα: “ἔμπα παντοῦ, ἀποκρίσου σ’ ὅλα”, ἔλεγε ὁ Ρεμπώ. “Ἂν γίνεται νὰ σκοτώσουν ἕνα πτῶμα, τότε νὰ φοβᾶσαι μήπως σὲ σκοτώσουν”.[657]

Αὐτὸ εἶναι τὸ θεμελιακὸ πρῖσμα μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἡ Ὀρθοδοξία θὰ πλησιάσει σήμερα καὶ μᾶλλον στὸ ἀπώτερο ἐπίσης μέλλον τὸν κόσμο, καὶ σ’ αὐτὸ βοηθάει ἡ ἴδια ἡ περιπέτεια τῆς ἐπαφῆς μὲ τὴν Δύση. Ἡ ἐπαφὴ εἶχε μειωθεῖ πολὺ πρὶν ἀπὸ τὴν Ἅλωση, καὶ ἔγινε πάλι δυνατὴ ἀκριβῶς διὰ τῆς Ἁλώσεως, ὁπότε ἡ Δύση, ἔστω γιὰ κατώτερους λόγους, ἄρχισε νὰ ἀποκτᾶ ἄκρως ἑλκυστικὴ σημασία γιὰ τοὺς Ἕλληνες, στὴν ὁποία ὀφείλεται ἡ κατοπινὴ δουλικὴ ἀλλὰ πάντως γνωριμία μαζί της. Ὅτι μὲ αὐτὰ καὶ τὰ ὅμοια δὲν συνέβη παρὰ μιὰ ‘ἀτυχία’, εἶναι παραίσθηση: “ἴσως νὰ μὴν εἶναι τυχαῖο τὸ γεγονὸς πὼς ὁ Θεὸς ἐπέτρεψε νὰ διασκορπιστοῦν οἱ Ὀρθόδοξοι στὴ Δύση τὸν εἰκοστὸ αἰῶνα [καὶ πολὺ πιὸ πρίν]. Αὐτὴ ἡ διασπορά, ποὺ δὲν εἶναι οὔτε τυχαία οὔτε τραγική, ἀποτελεῖ ἀπεναντίας τὸν καιρό μας, τὴν στιγμὴ τῆς εὐκαιρίας μας”.[658]

[657] Ρεμπώ, Μιὰ ἐποχὴ στὴν κόλαση, ὅ.π., σ. 19.

[658] Κάλλιστος Οὑέαρ, Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅ.π., σ. 298.