ΤΟ ΒΙΟ-ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ
(Ἀποσπάσματα τῆς πρώτης μορφῆς)
| Περιεχόμενα |
Ὡς ὑπολογισμένο (ἔστω αὐθαίρετα, δηλαδὴ αὐτοδημιουργημένο), στὸν βαθμὸ ποὺ φύση του ἀποτελεῖ (ὅποιας αὐστηρότητας καὶ ἰσχύος) ὑπολογισμό, τὸ ψυχαναλυτικὸ ὑποκείμενο παραμένει ἀντικείμενο, ἐνῶ ὡς ἀπείρως ὑπολογίσιμο (οὐδέποτε πλήρως ταυτισμένο) ἀντικειμενοποιεῖται φαντασματικὰ ἢ/καὶ παραισθητικά, παρὰ τὴν δημιουργικὴ διάσταση, ἡ ὁποία ὄχι μόνο δὲν ἀναιρεῖται, ἀλλὰ ἡ ἴδια κατ’ ἐξοχὴν ἐπιστρατεύεται καὶ συμμετέχει στὸν ψυχολογικὸ τυχοδιωκτισμό. Ἔτσι τὸ δηλώνει ὁ Λακάν, μὲ ἐντιμότητα εἰρωνική, γιατὶ λείπει ἡ ἀπαραίτητη διευκρίνηση ὅτι λοιπὸν δὲν μποροῦμε νὰ μιλοῦμε πράγματι γιὰ ἀνάλυση τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἀνάλυση ὄψης τῆς ψυχῆς καὶ αὐτῆς ἐνδεχόμενης καὶ ἐποχιακῆς: “εἶναι σημαντικὸ βέβαια νὰ ξέρουμε ποιόν καλοῦμε. Τὸ ὑποκείμενο καλοῦμε ... τὸ ὑποκείμενο καρτεσιανῆς καταγωγῆς ... κάτι ποὺ μᾶς ἔρχεται ἀπὸ τὶς ἀναγκαιότητες τῆς δομῆς ... ἀπὸ τὴν δομὴ τοῦ σημαίνοντος...”[118]
Τὸ ‘ὑποκείμενο’ αὐτὸ καλεῖ ἡ ψυχανάλυση, καὶ ποιός θὰ ἀποκρινόταν — ὁ Ἀρχαῖος ἢ ὁ Βυζαντινός; Κάτοικοι τῆς Πόλης θὰ τρόμαζαν μὲ τὸ ἦθος ‘θεραπευτικῆς’ ‘συνάντησης’, ὅπου δὲν ὑπάρχει θεία προέλευση καὶ φύση τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ “σχέσεις τοῦ ὑποκειμένου πρὸς αὐτὸ ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κατάστασή του”.[119] Τί μπορεῖ νὰ ἐννοεῖ ὡς ὑγεία ὅποιος μιλάει γιὰ “ὑγιὲς κομμάτι τοῦ ἐγὼ τοῦ ὑποκειμένου”;[120] Ὁ Μάξιμος θὰ διέκρινε γεωθέντα νοῦ καὶ ἀρετῶν ἀκαρπία, πολλὴ τῶν δεινῶν ἐπανακύκληση, περίεργη κατασκοπὴ τῶν αἰσθητῶν καὶ περινενοημένη μεθοδεία τοῦ βίου, δηλαδὴ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα.[121]
[118] Λακάν, Τὸ σεμινάριο
(ΧΙ), ὅ.π., σ. 67.
[119] Λακάν, ὅ.π., σ. 77.
[120] Λακάν, ὅ.π., σ. 168.
[121] Βλ. Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, Πρὸς Θαλάσσιον, ἑν. 5.
